Της
Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη
Η Ελένη
Τσαμαδού είναι μια συγγραφέας, η οποία αναζητεί τα θέματά της μέσα από τον
πλούτο, που προσφέρει η αληθινή ζωή. Αντλεί την μυθιστορία της από την
περιρρέουσα πραγματικότητα εντρυφώντας στην αληθινή ιστορία των τόπων και του
χρόνου. Η πραγματολογική της έρευνα είναι πάντοτε αλάνθαστη και η γραφή της
είναι ένα στολίδι στην Ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.
Στο
τελευταίο της μυθιστόρημα «Υστερόγραφο Ζωής» (εκδόσεις Ψυχογιός) η Ελένη
Τσαμαδού πραγματεύεται την ιστορία μιας Εβραίας, της Ραχήλ, η οποία ζεί την ελευθεριότητα της
νιότης της στην Ελβετία, όπου στη Ζυρίχη του πλούτου πριν από τον πόλεμο, ερωτεύεται
ένα απατεώνα προικοθήρα. Η προδοσία του Μάξ γίνεται θηλειά στο λαιμό της που την
πνίγει ορίζοντας και καθορίζοντας το μέλλον της.
Η Ραχήλ από
την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης με παράλληλες ρίζες στην Πάτρα και την
Ιταλία, είναι μια γυναίκα του κόσμου, που ξεφεύγει από τα πρότυπα της
παραδοσιακής Εβραιοπούλας, εξερευνώντας την ταυτότητά της μέσα από την
πολυέραστη ζωή της.
Ο γάμος του
συμβιβασμού με τον επίσης ομόθρησκο πατριώτη της Μίμη στα όρια του Β Παγκοσμίου πολέμου κατέληξε σε
παταγώδη αποτυχία. Οι υποχωρήσεις δεν ήταν του χαρακτήρα της. Ηταν γεννημένη
διεκδικήτρια της θέσης της στη ζωή και την κοινωνία.
Η Ραχήλ με τις πρώτες ιαχές του πολέμου
αυτοεπιστρατεύεται στα νοσοκομεία των θυμάτων του πολέμου κάπου μακριά στα
Γιάννενα. Εκεί ερωτεύεται έναν Ελληνα χειρουργό, ο οποίος όμως ήταν παντρεμένος
και κλειστός σαν στρείδι.
Η οικογένειά της στη Θεσσαλονίκη διαλύεται με
την εισβολή των Γερμανών στην πόλη. Η Ραχήλ και οι γονείς της συλλαμβάνονται
και οδηγούνται στο Αουσβιτς. Η νεαρή γυναίκα βιώνει το αίσχιστον,σαπίζει στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών βλέποντας τους δικούς της αλλά και το
γένος της να καταρρέουν κάτω από την μπότα του ψυχασθενούς Αδόλφου Χίτλερ.
Η Ραχήλ
επιβιώνει του Αουσβιτς αφού έχει χάσει τα πάντα, την οικογένεια και τα πλούτη
της. Καταλήγει στην Πάτρα όπου σμίγει με παλιούς Ελληνες φίλους της. Αρχίζει να
ξαναμαζεύει τα κομμάτια της ύπαρξής της δουλεύοντας για το Αμερικανικό
προξενείο ως διερμηνέας.
Εκεί
γνωρίζει τον Ελληνοαμερικανό αξιωματικό του αμερικανικού στρατού Τέο, ο οποίος
την χρησιμοποιεί ως διερμηνέα για να ανακαλύψει τα ίχνη της ανηψιάς του, κόρη
της πεθαμένης αδελφής του στην Πελοπόνησο. Αποκαλύπτεται ότι η Ραχήλ συνδέεται
με την οικογένεια του Τέο μέσα από μια τραγική σύμπτωση.
Η Ραχήλ και
ο Τέο σμίγουν ερωτικά. Ο Τέο της ζητάει να τον παντρευτεί αλλά πρέπει να
αλλάξει την θρησκευτική της ταυτότητα. Βαφτίζεται Χριστιανή Ορθόδοξη και
παίρνει το όνομα Μαρία . Ο Τέο φεύγει αναπάντεχα για το μέτωπο της Κορέας
αφήνοντας τον καρπό του στην κοιλία της Μαρίας-Ραχήλ.
Η Ραχήλ δεν
ξεχνάει την εβραική της ταυτότητα, δεν απολησμονεί τις ρίζες της και ο Τέο δεν
την συγχωρεί γι αυτό. Γίνεται άρπαγας του νεογέννητου γιού της, τον οποίο
φυγαδεύει στην Αμερική σβηνοντας για πάντα από τη ζωή του το κεφάλαιο της
Ραχήλ.
Χρόνια
αργότερα ο Γιάννης, καρπός της Ραχήλ και του Τέο, διαβάζει την αφηγηματική
διαθήκη της μάννας του ανακαλύπτοντας γιατί μεγάλωσε ορφανός από μητέρα. ..
Η Ελένη
Τσαμαδού και σ΄αυτό της το πόνημα επιλέγει την ημερολογιακή αφήγηση σε πρώτο
πρόσωπο, προσπαθώντας να κρατήσει την αμεσότητα της πραγματικής διάστασης της
μυθιστορίας της.
Στην πλοκή
του έργου υπάρχουν δύο χρόνοι και δύο επίπεδα αφήγησης, αγαπημένη μανιέρα της
εκπληκτικής συγγραφέως, που κάνει το κείμενο να κυλάει σαν γάργαρο νερό.
Στο
«Υστερόγραφο Ζωής» η Ελένη Τσαμαδού σκιαγραφεί την Εβραϊκή κοινότητα της
Ελλάδας, τα ήθη και τα έθιμά της, αντλώντας υλικό από την Παλαιά Διαθήκη. Με
ένα λεπτό κι ανάλαφρο τρόπο φέρνει την Εβραϊκή κουλτούρα σε ένα κείμενο που
διαπνέεται από σεβασμό για τον άνθρωπο και θαυμασμό για τη γυναίκα.
Το βιβλίο
της είναι ένας ύμνος στην επανάσταση της γυναίκας, στο κόστος για την κατάκτηση
της ανεξαρτησίας της. Είναι όμως ταυτόχρονα κι ένα ανάθεμα στη μισαλλοδοξία των
ανθρώπων, που μπορεί να ισοπεδώσει ζωές !!!
Σε ευχαριστώ Ιουστίνη μου, για τη βαθειά και διεισδιτική ματιά σου και την ωραία ανάλυση του βιβλίου και της Ραχήλ μου. Σεε ευχαριστώ για την αγάπη σου και τους τόσο κολακευτικευτικούς σου επαίνους που δε χάνεις ευκαιρία να μου απονέμεις. Να είσαι καλά φίλη μου. Βλέπω πως είσαι Ελλάδα, θα ειδωθούμε καθόλου;
ReplyDeleteΠολλά φιλιά
'Ελλεν
Γλυκειά μου Ελένη,
ReplyDeleteΤο βιβλίο σου ήταν μια όαση στο καλοκαίρι του Μόντρεαλ. Χαίρομαι να παρουσιάζω την δική μου ανάγνωση, ελπίζω να μην έπεσα μακριά απο όσα εσύ ήθελες να πεις. Και βέβαια θα τα πούμε απο κοντά. Φιλί σου