Σε ήχους δυτικούς με τον Πάνο Ορφανό!!!

Με τη μελιστάλαχτη φωνή του Πάνου Ορφανού!

 

Μεγαλώσαμε σαν παιδιά του παπα-Νίκου στους Αγίους Αναργύρους Λευκάδας, όπου ιερούργησε επί μισό και πλέον αιώνα. Μεγαλώσαμε ανάμεσα σε ανθρώπους που σημάδεψαν τη ζωή μας, την ηθική και τα ακούσματά μας.

Εκεί, λοιπόν, στους Αγίους Αναργύρους στο δεξί ψαλτικό πρωταγωνιστούσε και συνεχίζει να πρωταγωνιστεί ο Πάνος Ορφανός με την πολύφωνη χορωδία του. Ο Πάνος έχει μια φωνή αιθέρια σαν του ουρανού, γλυκειά, καλλιεργημένη να φτάνει σε ύψιστους τόνους.

Ο Πάνος έγινε ο δεξιός ψάλτης του πατερούλη, μη με ρωτήσετε πότε και γιατί, καθώς εγώ αυτόν θυμάμαι ανέκαθεν εκεί στο δεξί ψαλτικό να απαντάει στα καλέσματα του ιερέως σε τόνους που θύμιζαν κύματα θαλάσσης. Ο Σπύρος Φλογαϊτης αναφέρει ότι πολλές φορές ο παπα-Νίκος ανέβαζε τον δικό του τόνο με αποτέλεσμα να αποσυντονίζει τον πρωτοψάλτη του. Αλλά ο Πάνος πάντα ήξερε να προσαρμόζεται και ποτέ δεν έφτανε στο εκκλησίασμα οποιαδήποτε δυσαρμονία ανάμεσα στον ιερέα και το δεξί ψαλτήρι.

Το δεξί ψαλτήρι δεν ήταν έδρα μόνο του Πάνου Ορφανού. Εκείνος με τη μαγική μπαγκέτα του είχε κατορθώσει να δημιουργήσει μια πολύφωνη χορωδία με την συμμετοχή όλων των καλλίλαδων ανδρών της Λευκάδας, που ανήκαν σε διάφορες χορωδίες της πόλης. Κάθε Κυριακή ήταν μια λαμπρή γιορτή στους Αγίους Αναργύρους , ένα σύννεφο φωνητικής ευωχίας, όπου τα λόγια του Ευαγγελίου και οι ύμνοι του θυσιαστηρίου ηχούσαν μαγικά στ΄αυτιά.

Ο Πάνος πλαισιωνόταν κυρίως απο την εξής ομάδα των χορωδών, που άλλαζαν με τα χρόνια και τις περιστάσεις: Θοδωρής Αραβανής, Στάθης Βρεττός, Κοσμάς Μωραΐτης, Διονύσιος Κονιδάρης, Σπύρος Λομπράνος, Γεράσιμος Ορφανός, Ζώης Μήτσουρας, Σπύρος Γαντζίας, Αντώνης Κανιός , Κώστας Παρίσης και άλλοι ών ουκ έστιν αριθμός..

Ο Πάνος, όμως, κορύφωνε την ψαλτική του δεινότητα κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα. Το Τροπάριο της Κασσιανής ηχούσε ο πιό πονεμένος ύμνος της χριστιανοσύνης καθώς ο Πάνος το διάβαζε στολίζοντας τις λέξεις του με νότες που ξεπερνούσαν την ανθρώπινη φύση. Το ερμήνευε με την βαρύτητα που αξίζει στο «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή..» και πλημμύριζε η εκκλησιά μας κόσμο που ερχόταν απο όλες τις ενορίες να τον ακούσει και να μαγευτεί.

Βεβαίως, η Μεγάλη Παρασκευή με τα εγκώμια, λόγια της Παναγιάς στον αποθανόντα Υιό της, ήταν η μεγαλύτερη στιγμή του παπα-Νίκου, του Πάνου και της συγκλονιστικής ανδρικής χορωδίας του. Το ύψος της περίστασης, η φωνητική έκφραση, η ανταπάντηση ανάμεσα σε ιερέα και ψάλτες έχουν μείνει στην εκκλησιαστική ιστορία της Λευκάδας.

Ολοι περίμεναν να περάσει ο Επιτάφιος των Αγίων Αναργύρων για να ακούσουν τα εγκώμια με την κοντράλτα φωνή του παπα-Νίκου και την πολυφωνική χορωδία του Πάνου Ορφανού, που έδεναν σε μια ακουστική κορύφωση, άξια της μέρας και της χριστιανοσύνης.

Ανάμεσα στη φωνητική ερμηνεία του πατέρα μου και το συντονισμό του με τον Πάνο Ορφανό, εμείς μεγαλώσαμε με ήχους όχι πλάγιους αλλά με ήχους δυτικούς. Κι όταν εκτεθήκαμε στη βυζαντινή μονωδία των Αθηνών, τα αυτιά μας δυσκολεύονταν να κατανοήσουν την αυθεντική μουσική της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τα αυτιά μας έμειναν για πάντα δυτικά, σημαδεμένα απο την πολυφωνική χορωδία του Πάνου Ορφανού.

Και μια που κατακλύζομαι απο τις αναμνήσεις του Πάνου Ορφανού τούτες τις δύσκολες μέρες της απουσίας του πατερούλη, θέλω να προσθέσω ότι ο Πάνος ήταν ο γιός του καντηλανάφτη μας, του κυρ -Μπάμπη Ορφανού. Αυτός ο μειλίχιος άνθρωπος με το χαμηλό βλέμμα ήταν ο βασικός αρμός της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων για πολλές δεκαετίες.

Σηκωνόταν απο τα χαράματα να χτυπήσει τις καμπάνες δια χειρός, τραβώντας τα μακριά σκοινιά απο το καμπαναριό. Αναβε τα καντήλια με μαεστρία, έσβηνε τα κεριά με προσοχή, κρατούσε το θυμιατήρι με σεβασμό κι ευπρέπεια. Ηταν η καρδιά των Αγίων Αναργύρων , καθώς μεγαλώναμε στη μικρή μας πόλη. Ηταν ο δεύτερος παππούς μας, έτσι που περνούσε καθημερινά απο το σπίτι για συνεννοήσεις με τον πατερούλη.

Και με τα χέρια σταυρωμένα, σεμνός κι αγαπημένος, καμάρωνε πάντοτε κρυμμένος πίσω απο το προσκυνητάρι το γιό του τον Πάνο και τη χορωδία του στις πιό υπέροχες στιγμές της εκκλησιαστικής ερμηνείας τους.

Καλλίλαδε Πάνε Ορφανέ, στόλισες τα παιδικά μου χρόνια με ήχους δυτικούς της Χριστιανοσύνης!