Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ μέσα από τις οικογενειακές ιστορίες των παιδιών!

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Κολάζ , φωτογραφίες και ιστορίες Ελλήνων μεταναστών σε ταμπλό και σε βίντεο  στόλισαν την αίθουσα της Ελληνικής Κοινότητας Μείζονος Μοντρεάλ στην εκδήλωση με αφορμή την εργασία τους για τον Ελληνα Μετανάστη, που πραγματοποιήθηκε από τα σχολεία «Σωκράτης-Δημοσθένης» σε συνεργασία με την έδρα Ελληνικών Σπουδών «Φρίξος Παπαχρηστίδης» του Πανεπιστημίου Mc Gill.

Μαθητές, γονείς, γιαγιάδες και παππούδες αλλά και εμπνευσμένοι δάσκαλοι βρέθηκαν στη μεγάλη αίθουσα της ΕΚΜΜ για να παρουσιάσουν τις ζωντανές ιστορίες της μετανάστευσης μια γενιάς που άφησε τη ρημαγμένη  πατρίδα κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων για μια καλύτερη ζωή.

Τα παιδιά από τα διάφορα παραρτήματα των σχολείων «Σωκράτης-Δημοσθένης» αφηγήθηκαν τις ιστορίες των γιαγιάδων και  παππούδων τους αφήνοντας μια γλυκοπικρή γεύση στο ακροατήριο.  Με δάκρυα συγκίνησης ή με χιούμορ απέδωσαν το μεγάλο ταξίδι της οικογένειάς τους κατά τη μετανάστευσή τους στον Καναδά.

Τραγούδια του νόστου και της ξενιτιάς με τη σχολική χορωδία υπό τους ήχους του πιάνου του μαέστρου Πέτρου Πυλαρινού καθώς και παραδοσιακοί χοροί γύρω από αυτή τη θεματολογία έντυσαν την εκδήλωση, που προκάλεσε ρίγη συγκίνησης αναμοχλεύοντας μνήμες και συναισθήματα των Ελλήνων του τόπου.

Όπως σημείωσαν οι ομιλητές, τόσο η δασκάλα των ελληνικών Ευαγγελία Τσαλκίδου όσο και ο δάσκαλος Ηλίας Μπαρδουνιώτης τα παιδιά μέσα απ΄αυτή την εργασία ήρθαν σε επαφή με την ιστορική και προσωπική μνήμη των οικογενειών τους, σκύβοντας βαθιά στις ρίζες της μετανάστευσης, που έφερε πίκρα, δάκρυα νοσταλγίας, πόνους στην κατατρεγμένη μεταπολεμική ελληνική γενιά.

Η εργασία για τον Ελληνα Μετανάστη του Μόντρεαλ από τα Σχολεία Σωκράτης-Δημοσθένης πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο McGill, την έδρα ελληνικών σπουδών «Φρίξος Παπαχριστίδης» και τις Ελληνοκαναδικές επιστήμες, .Το έργο αυτό έδωσε στους μαθητές  την ευκαιρία να ενισχύσουν την εκπαιδευτική πείρα τους μέσα από τη σύνδεσή τους με το ερευνητικό έργο Immigrec σχετικά με την ελληνική μετανάστευση στον Καναδά.

Το Πανεπιστήμιο McGill είναι το πρωτοπόρο Ίδρυμα αυτού του έργου συνεργατικής έρευνας  που άρχισε από τον Ιούλιο 2016 και θα διαρκέσει μέχρι τον Δεκέμβριο 2018, με τίτλο «Ελληνική μετανάστευση στον Καναδά», με τη συμμετοχή των ομάδων από τα ακόλουθα πανεπιστήμια: Το Πανεπιστήμιο Υόρκης στο Τορόντο, το Πανεπιστήμιο Σάιμον Φρέιζερ στο Βανκούβερ και το Πανεπιστήμιο της Πάτρας στην Ελλάδα. Το σχέδιο υιοθετεί μια διπλή μεθοδολογία, αρχειακή έρευνα και προφορικές συνεντεύξεις. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός Εικονικού Mουσείου των Ελλήνων μεταναστών στον Καναδά.

Οπως σημείωσαν οι ομιλητές επρόκειτο για μια διαδραστική εκπαιδευτική δραστηριότητα περί την ελληνική μετανάστευση, στην οποίαν ενεπλάκησαν και οι οικογένειες των μαθητών. Τα διαδραστικά έργα και η εκπαιδευτική συμμετοχή, θεωρούνται από παιδαγωγικής πλευράς πρωτοποριακά στον εκπαιδευτικό κόσμο του σήμερα. Αυτά ένωσαν όλους μαζί (δασκάλους, μαθητές και οικογένειες) γύρω από μια κοινή εργασία κι επέτρεψαν στους μαθητές και τις οικογένειές τους να συμμετάσχουν και να κατανοήσουν το νόημα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Οι αρμόδιοι του Πανεπιστημίου McGill βοήθησαν τους Ελληνες εκπαιδευτικούς να συντάξουν το ερωτηματολόγιο, που χρησιμοποιήθηκε από τους μαθητές στη διεξαγωγή των συνεντεύξεων με τα μέλη των οικογενειών τους. Το Πανεπιστήμιο McGill εκπαίδευσε τους δασκάλους στην πλήρη κατανόηση της τεχνικής των συνεντεύξεων, έτσι ώστε να μπορούν να την μοιραστούν με τους μαθητές.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το υλικό που συλλέχθηκε από τους μαθητές κατά τη διάρκεια αυτού του έργου, θα παραμείνει στην κυριότητα των μαθητών και του σχολείου. Σε καμία περίπτωση το McGill θα κρατήσει ή θα χρησιμοποιήσει αυτό το υλικό για το δικό του ερευνητικό πρόγραμμα, δεδομένου ότι αυτό θα αντέβαινε προς το αυστηρό πρωτόκολλο έρευνας και δεοντολογίας, βάσει του οποίου οφείλει να είναι σύμφωνο. Οι ακαδημαϊκοί συνεργάτες του τμήματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου McGill υπό την διεύθυνση του καθηγητού Τάσου Αναστασιάδη δούλεψαν στενά με το σχολείο «Σωκράτης-Δημοσθένης», δίνοντας στους μαθητές την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τις πανεπιστημιακές έρευνες..

Εκ μέρους της Ελληνικής Κοινότητας τα εύσημα ανήκουν στον Χρήστο Αδαμόπουλο, διευθυντή των σχολείων «Σωκράτης-Δημοσθένης», καθώς και στους εκπαιδευτικούς      Ειρήνη Τουρκομανόλη,  Αιμιλία Πετροπούλου ΣΩΚΡΑΤΗΣ II,   Φράνσες Λιονταρή ΣΩΚΡΑΤΗΣ III, Δημήτρη Ντομάτα , ΣΩΚΡΑΤΗΣ IV,Ελένη Δρακοπούλου, Ηλία Μπαρδουνιώτη ΣΩΚΡΑΤΗΣ V, Ευαγγελία Τσαλκίδου,  Ελένη Τουρκοχωρίτη ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ 

ΚΕΡΑΜΙΚΟΝ: ‘Οταν η Ελληνική Κεραμική Τέχνη φθάνει στο Κεμπέκ

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Με επίκεντρο τη μοντέρνα ελληνική κεραμική τέχνη, η σκηνοθέτις Αγγελική Κουνενιδάκη άνοιξε πρόσφατα τη γκαλερί KERAMIKON στην περιοχή Outremont του Μοντρεάλ, όπου εκθέτει προς πώληση υπέροχες κεραμικές δημιουργίες απο ιδιαίτερους καλλιτέχνες της Ελλάδας.

Από μεγάλα μπολ με μοναδικά σχέδια, μέχρι κεριά βυθισμένα σε ωραία πήλινα κηροπήγια, από σετ για καφέ , μέχρι λεπτά διακοσμητικά αντικείμενα , το «ΚΕΡΑΜΙΚΟΝ» εκθέτει με ένα καλαίσθητο τρόπο ξεχωριστά κομμάτια της Ελληνικής κεραμικής τέχνης.

‘Οπως λέει η ίδια η γκαλερίστα, που έχει θεατρική παιδεία καθώς στην Ελλάδα υπήρξε σκηνοθέτις παιδικών παραστάσεων  : «Εχοντας ζήσει στο Μόντρεαλ απο το 2012 και όντας θαυμάστρια της μοντέρνας ελληνικής κεραμικής προσπάθησα να δημιουργήσω μια γέφυρα ανάμεσα στο Κεμπέκ και την Ελλάδα αναδεικνύοντας αυτή την υπέροχη μορφή τέχνης».

Η γκαλερί ΚΕΡΑΜΙΚΟΝ φιλοξενεί έργα των καλλιτεχνών: Catherina Bouga, Theodora Chorafas, Ilias Christopoulos,Margarita Ecclessiachou, Lenia Economou,George Vavatsis. Πρόσφατα στη συλλογή προστέθηκε και η κεραμίστρια του Κεμπέκ Marie Massin.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η συσκευασία των δώρων είναι ιδιαίτερα προσεγμένη και φέρει την υπογραφή της ιδιοκτήτριας Αγγελικής Κουνενιδάκη.

Για ένα δώρο που έχει μοναδικότητα και Ελληνικότητα, μπορείτε να επισκεφθείτε το ΚΕΡΑΜΙΚΟΝ και να διαλέξετε απο μια συλλογή , που ενθουσιάζει με τα σχέδια, την πρωτοτυπία και τα χρώματα της μοντέρνας χρηστικής ελληνικής κεραμικής τέχνης.

Γκαλερί ΚΕΡΑΜΙΚΟΝ

612 avenue Champagneur, Outremont
QC H2V 3P6 

Angeliki Kounenidaki

(514) 649 4321

info@keramikon.ca

Λουλούδια στη Μάνα μου

Κι ο άντρας της ο Γιώργος Κοντογεώργης, μορφωμένος, δυναμικός, συνεπής στις υποχρεώσεις του, ήταν στα μέτρα της. Κάθε Σαββάτο ανελλιπώς της έφερνε λουλούδια και τη ζήλευε όλη η γειτονιά. Χρυσάνθεμα το φθινόπωρο , βιολέτες και κρινάκια την άνοιξη, Πασχαλιές τον Απρίλη. Το καλοκαίρι πάλι ανακάλυπτε γαρύφαλλα μοσχομυριστά για να μην της λείπει η ευωδία, που έτσι κι αλλοιώς ήταν διάχυτη στο σπίτι, καθώς εκείνη συνήθιζε να βάζει σε όλα τα ντουλάπια της άρωμα λεβάντας. Οσο για τη γιορτή της μάννας,η Σοφία ήταν η μόνη στη φαμίλια που έπαιρνε μια αγκαλιά τριαντάφυλλα απ’ τα παιδιά της, ακόμη κι αν η βαρυχειμωνιά είχε κάψει τις τριανταφυλλιές. Λές και φύτρωναν πάντα σε πείσμα των καιρών μόνο για κείνη.

Aυτή η παράγραφος είναι κυρίαρχη στο πρώτο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Πετάει, πετάει το Σύννεφο» (Εκδόσεις Ψυχογιός 2003). Για χάρη της μάννας μου έγραψα αυτό το μυθιστόρημα, που είναι αφιερωμένο εξαιρετικά σε κείνη και την οικογένειά της, καθώς υλικό για τη συγγραφή του αποτέλεσαν οι ημερολογιακές σημειώσεις του μητρικού παππού μου παπα-Κώστα Κακαβούλη.

Νιώθω την ανάγκη σήμερα να γράψω για τη μάννα μου με αφορμή τη Γιορτή της μητέρας. Παρότι δεν πιστεύω σε αυτές τις μαζικές γιορτές που περιθωριοποιούν όσες γυναίκες δεν έχουν γνωρίσει τη μητρότητα ή όσους ανθρώπους έχουν ορφανέψει απο μητέρα, οφείλω αυτό το κείμενο στη δική μου μάννα.

Θυμάμαι τη μάννα μου απο τα πρώτα χρόνια της ζωής μου. Τη θυμάμαι έντονα να μου ανήκει αποκλειστικά, να με στολίζει με πανέμορφα φουστανάκια και να καμαρώνει για μένα, που είχα μπουκλωτά καστανόξανθα μαλλιά να ανεμίζουν στα παιχνίδια. Η ύπαρξη του μεγαλύτερου αδερφού μου δεν ήταν πρόβλημα, γιατί η μάννα μου ταυτίσθηκε εξ αρχής με την κοριτσίστικη φύση μου.

Θυμάμαι που μετά την έχασα καθώς η αγάπη της μοιράστηκε σε μένα και τη μικρότερη αδερφή μου την Κωνσταντίνα. Την έβλεπα διαρκώς καρφωμένη πάνω απο την κούνια ενός άγνωστου μωρού να αγωνιά, να ταϊζει, να περιποιέται. Κι εγώ ήμουν αφημένη στα χέρια των αγαπημένων μου θειάδων, που όμως παρά την αφοσίωσή τους δεν μπορούσαν να υποκαταστήσουν την απόσπαση της προσοχής της στο καινούριο μέλος της οικογένειας.

Φοβάμαι πως αυτή η τραυματική περίοδος στη ζωή μου με έκανε να αποστασιοποιηθώ απο τη μάννα μου , που πίστευα πως έδωσε την καρδιά της για πάντα σ΄αυτό το κοριτσάκι με τα γκρίζα μάτια , τη λευκή επιδερμίδα και τα καστανά μαλλάκια. Σ΄αυτό το κοριτσάκι που πριν απο μερικά χρόνια ξαφνικά μάς εγκατέλειψε αφήνοντας ένα απέραντο κενό στη ζωή και την ψυχή μας.

Εγώ στο μεταξύ έγινα κορίτσι του πατέρα μου, με τον οποίο συνενοούμασταν πάντοτε στα του σχολείου, στα πολιτικά, στα καθημερινά καθότι ένιωθα πως αποτελούσα για κείνον τη γέφυρα ανάμεσα στο δύσκολο αγόρι και την ευαίσθητη μικρή αδερφή μου.

Ο πατέρας μου λάτρευε τη μαννούλα , την οποία είχε τοποθετήσει στην υπέρτατη θέση στην οικογένεια, όπως άλλωστε αξίζει στις μητέρες. Την τιμούσε με τα λουλούδια του κάθε Σάββατο απαρεγκλήτως. Τα βάζα της ήταν γεμάτα απο χρώματα και μυρωδιές, που σκορπίζονταν σε όλη τη γειτονιά.

Τη δεκαετία του 60, που οι πολίτες στη μικρή Λευκάδα αγνοούσαν πως υπήρχε επίσημος παγκόσμιος εορτασμός για τη Μητέρα, ο πατέρας μου μάς έπαιρνε στου Κουζούντελη και της μαζεύαμε μαργαρίτες για την προσφέρουμε μπουκέτο σε κείνη που μας είχε φέρει στον κόσμο και μας περιποιόταν στην καθημερινότητά μας. Μας τόνιζε πόσο σπουδαία ήταν για την ύπαρξή μας αλλά και για τη ζωή μας ολάκερη. Μας μύησε κυριολεκτικά σ΄αυτόν τον εορτασμό που τότε δεν καταλάβαινα πως απέκλειε τόσες και τόσες γυναίκες.

Η μάννα μου ήταν τρυφερή κι εκδηλωτική ιδιαίτερα με μάς τα κορίτσια. Μας τάιζε στην αγκαλιά της ως μεγάλες, μας έπλενε τα μαλλιά με χαμομήλι, μας έδειχνε την αγάπη της με κάθε τρόπο. Μας έραβε τα ωραιότερα φουστανάκια στις τρείς μοδίστρες μας (μια για τα καθημερινά, μια για τα γιορτινα΄και μια για τις σχολικές ποδιές μας).

Ηθελε να εμφανιζόμαστε στην εκκλησία του πατέρα μας με τα ίδια επίσημα ρούχα η Κωνσταντίνα κι εγώ. Και βέβαια, εγώ μισούσα την ομοιομορφία με τη μικρότερη αδερφή. Αλλά στα μάτια της μάννας μου έτσι ήταν επιβεβλημένο δύο κοριτσάκια με ίδια φορέματα και ίδιους φόγκους. Εφτασε όμως γρήγορα η εποχή της απελευθέρωσης και της απενεχοποίησης απο την ίδια τη συντηρητική μητέρα μου.

Η μάννα μου στην εφηβεία με έσπρωξε κυριολεκτικά να διαλέξω το στύλ του ντυσίματός μου. Απο τα 14 χρόνια μου θεώρησε πως ήμουν μεγάλη αρκετά για να διαμορφώσω την προσωπικότητά μου στον τομέα αυτό . Ετσι σταμάτησαν τα ίδια φουστανάκια με την αδερφή μου κι ένιωσα πως είχα πιά μεγαλώσει.

Επίσης, μας είχε απεριόριστη εμπιστοσύνη. Δεν πίστευε ποτέ τα σχόλια των άλλων για μας, ο δικός μας λόγος ήταν συμβόλαιο για κείνη. Αυτή η αρετή της μας έδωσε αυτοπεποίθηση και απόλυτη υπευθυνότητα για τις πράξεις μας. Μας απενεχοποίησε κιόλας απο το μικρόψυχο πολλάκις περιβάλλον της μικρής μας κοινωνίας.

Τα τελευταία χρόνια ζούσα μακριά της στην άλλη όχθη του Ατλαντικού και μάλιστα κάτω απο τη βαρειά σκιά της απουσίας της αδερφής μου. Μιλούσα μαζί της καθημερινά στο τηλέφωνο και ανταλλάσσαμε τις λεπτομέρειες του καθημερινού μας βίου.

Η μάνα μου πέθανε με τον καημό της αδελφής μου. ¨Ηταν αφύσικο να θάψει το παιδί της η γυναίκα που μετουσίωνε τη μητρότητα στην ύπαρξή της.

Τη σκέφτομαι συχνά και την αναζητώ. Αλλά ξέρω πως είναι καλύτερα στους ουρανούς με την πολύχρωμη Πεταλούδα της.

Χρόνια σου πολλά εκεί που βρίσκεσαι! Τα λουλούδια για σένα πάντα θα στολίζουν το βάζο μου!

Η κόρη σου

Ιουστίνη

Καμίνης στον ΟΟΣΑ και την Ομογένεια, Αχτσιόγλου Σε Απόσταση απο την Ομογένεια!

Την Ελληνική Κοινότητα Μείζονος Μοντρεάλ καθώς και το παράρτημα του Ελληνικού σχολείου Σωκράτης 5 πρόκειται να επισκεφθεί την ερχόμενη Τρίτη ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Καμίνης ο οποίος επίσης θα έχει συνάντηση με την δήμαρχο του Μοντρεάλ Valerie Plante στο περιθώριο της συμμετοχής του στην συνδιάσκεψη του ΟΟΣΑ (Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ) που θα εξελιχθεί στο Μόντρεαλ 14 και 15 Μαϊου.Σημειωτέον πως ο δήμαρχος Αθηναίων θα είναι ομιλητής κατά την πρώτη ημέρα της συνδιάσκεψης.

Η Θεανώ Φωτίου αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας και η Έφη Αχτσιόγλου υπουργός εργασίας θα συμμετάσχουν στην συνδιάσκεψη του ΟΟΣΑ αλλά ουδέν ενδιαφέρον έδειξαν για την Ελληνική Ομογένεια του Μοντρεάλ. Αν και θα παραμείνουν πολλές μέρες στην πόλη, θα περιοριστούν στην παρακολούθηση των εργασιών του ΟΟΣΑ και δεν θα έχουν συνάντηση με τους ‘Ελληνες της Διασποράς.

Αλήθεια, τι ακριβώς θα συνεισφέρουν με τη συμμετοχή τους στον ΟΟΣΑ; Θα δώσουν τα ωραία ποσοστά της ελληνικής ανεργίας, τα στοιχεία για τους ύπατους μισθούς των Ελλήνων εργαζομένων; Η θα τους πούν τα ποσοστά των Ελλήνων που ζούν κάτω από το όριο της φτώχιας;

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) (αγγλικά: Organisation for Economic Co-operation and Development - OECD, Γαλλικά: Organisation de coopération et de développement économiques - OCDE) είναι διεθνής οργανισμός εκείνων των αναπτυγμένων χωρών που υποστηρίζουν τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Δημιουργήθηκε το 1948 ως Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (Organisation for European Economic Co-operation - OEEC), με πρώτο γενικό γραμματέα τον Γάλλο Robert Marjolin, με σκοπό να διαχειριστεί το σχέδιο Μάρσαλ (Marshall) για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.^[1] Αργότερα η ιδιότητα μέλους της επεκτάθηκε και σε μη ευρωπαϊκά κράτη, και το 1960 μετασχηματίστηκε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.^[2]


Εξελίξεις

Μετά το παραπάνω δημοσίευμα σύμφωνα με το οποίο η Αναπληρώτρια Υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Ελλάδας, Θεανώ Φωτίου, που επισκέπτεται το Μόντρεαλ μαζί με την Υπουργό Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου για να συμμετάσχουν στη σύσκεψη του ΟΟΣΑ  δεν προγραμμάτισαν καμία επαφή με την Ελληνική Ομογένεια της πόλης, η Θεανώ Φωτίου έσπευσε να οργανώσει σήμερα Σάββατο επίσκεψη στην Ελληνική Κοινότητα και τα Σαββατιανά σχολεία.

Οπως αναφέρει το δελτίο τύπου της ΕΚΜΜ:

«Θα ήθελα να σας ενημερώσω πως αύριο, Σάββατο, 12 Μαΐου 2018, η Αναπληρώτρια Υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Ελλάδας, Θεανώ Φωτίου, θα επισκεφτεί τα κεντρικά γραφεία της ΕΚΜΜ.

Η Κα Φωτίου θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της ΕΚΜΜ, Νικόλαο Τ. Παγώνη και στη συνέχεια θα ξεναγηθεί στους χώρους του Κοινοτικού κτιριακού συγκροτήματος και στο παράρτημα Montreal του σχολείου συμπληρωματικής εκπαίδευσης «Πλάτων-Όμηρος».

Ιουστίνη Φραγκούλη

Καλημέρα Μαρία, Καληνύχτα Μαρία!

Σε γνώρισα το 1995 καθ΄οδόν για Βαραντέρο. Εσύ με ένα μικρό κοριτσάκι, τη Δημητρούλα σου κι εγώ με ένα μικρό αγόρι, τον Αλέξανδρό μου. Κι απ΄’ την πρώτη στιγμή ένιωσα την αληθινότητά σου και την ομορφιά του χαρακτήρα σου. Και ζήσαμε τις πιό ωραίες στιγμές στην Κούβα και συνεχίσαμε τις διακοπές σε άλλα εξωτικά νησιά του νότου τα χρόνια που ακολούθησαν.

Με αφορμή τα παιδιά μας συνεχίσαμε τη φιλία μέσα στα χρόνια σαν ζευγάρια , σαν γονείς και σαν γυναίκες. Στο λευκό  πρόσωπό σου το στεφανωμένο με τα πυκνά μαύρα μαλλιά βρήκα τη φίλη, την αδελφή, την έμπιστη. Στην εχεμύθειά σου εμπιστεύθηκα τις αγωνίες μου, στη σοφία σου ακούμπησα τα ερωτήματά μου για πολλές πλευρές του βίου που δεν έπιανε η ματιά μου.

Σε είδα να περιποιείσαι το θείο σου, να στέκεσαι κερί άσβεστο στον πατέρα σου, να αποτίεις σεβασμό στα πεθερικά σου. Σε παρακολούθησα να είσαι μια απίστευτη νοικοκυρά με χρυσά χέρια, μια γενναιόδωρη οικοδέσποινα, μια μοναδική μητέρα με λατρεία και σεβασμό για την κόρη σου. Σε λάτρεψα για την αφοσίωσή σου στην οικογένειά σου, στον άντρα σου, στο παιδί σου.

Και τώρα στην αρρώστια σου διαπίστωσα τη γενναιότητά σου, τη μαγκιά σου, τη λεβεντιά που αρύεται απο τη Σπαρτιάτικη καταγωγή σου. Δε λύγισες  όταν άκουσες πως είχες μεταστατική νόσο, δεν κάμφθηκες όταν έμαθες πως η χημειοθεραπεία δεν δάμαζε την ασθένεια, δεν έδειξες σημάδια ήττας ούτε όταν οι γιατροί σου είπαν πως ερχόταν το ανελέητο τέλος. Εσύ εκεί στάθηκες ακλόνητη με κέντρο βάρους την υπέροχη αξιοπρέπειά σου.

Κι όμως όλα ξεκίνησαν ανυποψίαστα με μια μαστογραφία που έδειχνε ένα μικρό όγκο. Δεν είναι τίποτε μου είπες, απλά έπρεπε να κάνεις υπερηχογράφημα για να διαπιστωθεί πως ήταν κύστη ή ασβέστωμα.

Και ήρθαν τα αποτελέσματα και πάλι με παρηγορούσες πως δεν ήταν κάτι σοβαρό, να μην ανησυχώ. Να μην ανησυχώ... Και ας έγραφε το χαρτί «μεταστατικό». Και να το κρύψεις προσπαθούσες από τους αγαπημένους σου μην τύχει και στεναχωρηθούν, μην τύχει και δακρύσουν.

Κι έκανες όσα πρόταζε το σύστημα, θεραπείες πίσω απο θεραπείες κι όλο έλπιζες πως η επόμενη θάταν αποτελεσματική. Και δεν τόβαζες κάτω με τίποτε. Κι ερχόσουν με τα κορίτσια και γελούσαμε ανέμελα γιατί «μπόρα ήταν θα περνούσε» μας έλεγες. Η ζωή σου φύλαγε εκπλήξεις στη στροφή. «Μια δοκιμασία είναι, θα περάσει» με καθησύχαζες κι εγώ σώπαινα, σώπαινα γιατί εσύ ήσουν ο αρχηγός.

Και ήθελες να βγαίνουμε συνέχεια για καφέ, για βόλτες και σούλεγα να μείνεις σπίτι να ξεκουραστείς και μούλεγες  «ασε με να ζήσω». Εσύ με τις μικρές καθημερινές αποδράσεις σου με δίδασκες ποιά είναι η ζωή κι εγώ κλεισμένη στο κλουβί μου σούλεγα αυτά που λένε οι γιατροί.

Αλλά εσύ τους αγνόησες, μας αγνόησες... Και γιόρταζες και χόρευες κι έβγαινες και ψώνιζες τα φούξια φουστάνια σου. Και σχεδίαζες το επόμενο καλοκαίρι... Κι έκανες όνειρα για τη Δημητρούλα σου. Και μας καθησύχαζες πως ο πυρετός δεν ήταν τίποτε, δέκατα ήταν απο τη θεραπεία. Και όλα θα περάσουν και θάμαστε όλες μια χαρά και θα χορεύουμε στις πίστες πάλι. Εσύ εγώ, η Λίτσα κι η Γιούλα θα καταθέτουμε ζεμπέικικα φορώντας τα ψηλά τακούνια. Εσύ και η Γιούλα τα ψηλότερα ...

Και δεν έβγαλες ούτε ένα αναστεναγμό ούτε μια βαρυγγόμια για την ασθένεια, την θεωρούσες μια δοκιμασία του βίου σου, ένα Γολγοθά που έπρεπε ν΄ανεβείς αγόγγυστα. Ούτε μια φορά δεν σ’ άκουσα να λές «γιατί σε μένα». Με υπομονή κι ελπίδα, με το βλέμμα στραμμένο στο Θεό προσδοκούσες το θαύμα.

Και μιλούσαμε κάθε μέρα. Σου έλεγα μια τραγουδιστή καλημέρα κι εσύ απαντούσες με την καλημέρα στον ίδιο τόνο. Κι εγώ ζύγιζα τη φωνή σου για να διαπιστώσω αν ήσουν καλά, αν ένιωθες εντάξει, αν όλα πήγαιναν ρολόι μετά τη θεραπεία. ‘Ετρεμα όταν άκουγα τη φωνή σου αδύναμη , η μέρα μου περνούσε μέσα στην αγωνία ώσπου να σου ξανατηλεφωνήσω το βράδυ ν’ ακούσω πως ήσουν καλύτερα.Η καληνύχτα δεν ήταν τραγουδιστή ούτε χαρούμενη.

Η μόνη φορά που σε είδα να κλαις ήταν στα γενέθλιά σου φέτος το Φλεβάρη. Είπες πως ήταν απο συγκίνηση που είμαστε όλες μαζί τα κορίτσια. Κι είπα μέσα μου είναι τα στερνά γενέθλια του αποχαιρετισμού και μας προετοίμαζες για όσα θα ερχόνταν καταιγιστικά και αναπόδραστα μέχρι το τέλος. Για όσα ένιωθες και δεν μας έλεγες για να μη μας στεναχωρέσεις.

Σε είδα να χορεύεις για τελευταία φορά στην εκδήλωση του Λυκείου των Ελληνίδων στο Souvlaki bar όπου έδωσες ρέστα με τα μπεζ ψηλοτάκουνα παπούτσια σου. Κι εγώ ανησυχούσα, μα εσύ έλεγες πως ήταν άνετα.

Και οι τελευταίες σου δύο έξοδοι ήταν την 25^η Μαρτίου στην Κοινότητα όπου ήρθες για να με καμαρώσεις «Ελληνίδα της Χρονιάς» και στο Σύλλογο Λευκαδίων όπου πήγαμε μετά την παρέλαση για το μπακαλιάρο.

Κι ύστερα κάθε μερα γλιστρούσες αλλά δεν έλεγες τίποτε, δεν ξεστόμιζες τους πόνους και τους φόβους σου, Μόνη σου με το σταυρό του μαρτυρίου όδευες στην ανηφόρα σου. Και ο άντρας σου υποστηρικτικός με το χαμόγελο στα χείλη. ¨Ωσπου έφτασες στην κορυφή και δεν είχες άλλη ανάσα. Κι έτσι έφυγες.

Εφυγες  στην αγκαλιά του άντρα σου Νίκου και της μονάκριβης κόρης σου Δήμητρας .

Εφυγες περιτριγυρισμένη από την αγάπη όλων μας.

Εφυγες αφού είχες μεταλάβει των αχράντων μυστηρίων

Εφυγες με το κεφάλι ψηλά, Σπαρτιάτισσα του ταν η επι τας.

Μοναδική Μαρία , μου δίδαξες το ήθος της μάχης, του αγώνα, της πάλης μέχρι τελικής πτώσεως..

Δε νικήθηκες, Νίκησες.

Η καρδιά μου θα είναι για πάντα μαζί σου.

Οι αναμνήσεις μας θα στολίζουν τη ζωή μας.

Καλό ταξίδι αγαπημένη!

Το Τζουστινάκι σου