Ο Μίκης ήταν ένα Κύμα που έσκαγε και γύριζε δυνατότερο!

 

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

 

Σε ηλικία 96 ετών έφυγε ο Μίκης Θεοδωράκης που μεγάλωσε γενιές αγωνιστών, που πάλεψε για τα δίκαια των αδικημένων, που πέρασε δικτατορία, φυλακή, εξορία, που τραγούδησε τους πόνους του λαού με μια μαγευτική χρήση της λαϊκής μουσικής... Κι αργότερα όταν ωρίμασε έγραψε κομμάτια εκκλησιαστικής μουσικής, έγραψε άριες, έγραψε όπερες ... γιατί ο Μίκης ήταν ένα κύμα που έσκαγε και ξαναγύριζε δυνατότερο... Ναι ήταν ένα κύμα που έφαγε και γκρέμισε βράχους, που δεν έγλειψε τις ομαλές ακτές της πολιτικής ζωής του τόπου. Πάντα με τη γροθιά υψωμένη στον αγώνα, όπως σε εκείνη την παλιοκαιρισμένη αφίσα της ΕΠΟΝ. Μίκης Θεοδωράκης, ο αιώνιος!

Κι εγώ νεαρή δημοσιογράφος που δούλευα στο αγγλόφωνο περιοδικό 30 DAYS, GREECE THIS MONTH, τον εντόπισα που έκανε πρόβες σε ένα θέατρο διότι μόλις είχε γράψει τη μουσική για την Εξόδιο Ακολουθία, πιστεύοντας πως η Εκκλησία θα τον αγκάλιαζε κι ας υπήρξε αρνητής της στην πρώτη νεότητα. Το έργο το εμπνεύσθηκε για τα θύματα των Γερμανών στα Καλάβρυτα, για τους νέους άντρες που γνώρισαν τη μπότα και τη σφαίρα του Ναζισμού.

Μα η Εκκλησία δεν τον ήθελε, μα η πολιτεία επίσης δεν τον ήθελε γιατί ασκούσε κριτική στα λάθη των κυβερνήσεων, μα το ΚΚΕ τον αποστρεφόταν διότι οι σύντροφοι ήταν μονόπαντοι... κι έτσι ο Μίκης βρήκε καταφύγιο και έπαιξε το έργο του στο auditorium του Αμερικάνικου Κολεγίου, εκεί που θα περίμενε κανείς να μην είναι αποδεκτός. Κι όμως έγινε ο προσκεκλημένος συνθέτης  αφού όλοι οι άλλοι του στέρησαν την πρόσβαση ...

Μικρό κορίτσι άγουρο με το μαγνητόφωνο τολμούσα τις ερωτήσεις:- Μα γιατί γράψατε την μουσική για εξόδιο ακολουθία ; Κι εκείνος απάντησε πως τα λόγια της εκκλησίας του έφεραν ανακούφιση κι αντήχησαν παρήγορα στα αυτιά του όταν παρακολούθησε την κηδεία του λατρευτού πατέρα του... Και είπε να τα ντύσει με τη δική του μουσική μήπως οι άνθρωποι τα καταλάβουν πιό βαθειά και παρηγορηθούν για το πένθος, για το μεγάλο κενό της απώλειας.

Τον Μίκη τον ξανασυνάντησα πολύ σύντομα στην επόμενη δουλειά μου που ήταν η εφημερίδα ΠΡΩΤΗ, η κοσμική έκδοση του ΚΚΕ. Ο Μίκης ήταν ο αγαπημενος του Χαρίλαου Φλωράκη και του εκδότη μας του Χρήστου Καλογρίτσα. Και η Ιωάννα Κολοβού, εξαιρετική δημοσιογράφος μαζί με το σύντροφο Φώντα Λάδη (σε πάλη τότε με τον Μίκη) και η αφεντιά μου καλύπταμε τον πολιτισμό.

Η Ιωάννα, τρομερή πένα, ακολουθούσε στα ταξίδια του το Μίκη που τότε προωθούσε την ελληνοτουρκική φιλία γράφοντας τραγούδια και κάνοντας συναυλίες με τον Τούρκο τραγουδιστή Λιβανελί. Κι ενώ ο Μίκης έτρωγε το ανάθεμα για την πρωτοποριακή του ιδέα πως οι λαοί πρέπει να είναι αδερφωμένοι ακόμη κι αν οι κυβερνήσεις τους διαφωνούν (δόγμα που υιοθέτησε η Ελλάδα πολλά χρόνια αργότερα), το κοσμικό ΚΚΕ ενθάρρυνε τον μεγάλο πολιτικό μουσουργό να σπείρει την ιδέα της αδελφοσύνης των λαών στην επαρχία της Ελλάδας.

Έτσι βρέθηκα  σε μια περιοδεία μαζί του προς την Πρέβεζα και τα Γιάννινα που είχαν δημάρχους του ΚΚΕ και τον είχαν δεχτεί να μιλήσει για την Ελληνοτουρική φιλία. Εκεί γνώρισα τον γίγαντα που γινόταν άνθρωπος στα μέτρα των ανθρώπων, εκεί έμεινα άναυδη με την πολιτική οξύνοια και την ανοιχτοσύνη του ανδρός.

Μαζί με τον παραγωγό Γιώργο Σγουράκη περάσαμε από την εξοχική του κατοικία στο Βραχάτι. Και όταν ο Μίκης είδε πως η νεαρή δημοσιογράφος που του είχε κάνει συνέντευξη για το αγγλόφωνο περιοδικό θα ακολουθούσε την περιοδεία του στην ήπειρο καταχάρηκε. Και μου έκανε ξενάγηση στα βαρέλια των κρασιών, που τα είχε ονομάσει ‘ΜΥΡΤΩ’ (η γυναίκα του) , ‘ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ’ (η κόρη του), ΤΟΣΚΑ, ΚΑΡΜΕΝ και τόσα άλλα ονόματα απο γυναίκες της όπερας. Κι εγώ τον άκουγα σαν μεθυσμένη από τα ονόματα των κρασιών που είχαν αντικαταστήσει τα ονόματα των ηρώων της Οκτωβριανής επανάστασης. Ναι ο Μίκης μου αποκάλυψε ότι τα βαρέλια των κρασιών πριν απο χρόνια τα είχε ονομάσει ΛΕΝΙΝ, ΣΤΑΛΙΝ, ΚΡΟΥΤΣΕΦ...μα τώρα ήρθαν άλλες εποχές και ο σοσιαλισμός της Ρωσίας τον είχε προδώσει...

Έτσι έλεγε ο Μίκης και ήθελε να έρθει στη Λευκάδα στην εκκλησία ων Αγίων Αναργύρων να παίξει τα εκκλησιαστικά του έργα με την πολυφωνική χορωδία του Πάνου του Ορφανού και με τον παπα Νίκο στην Ωραία Πύλη να ψέλνει με την κοντράλτα του φωνή . Μα αυτό δεν έγινε γιατί εγώ έφυγα στο μεταξύ για τον μεγάλο και μακρινό Καναδά...

Και μετά ξανασυνατηθήκαμε όταν ο πρώην δήμαρχος Απολλωνίων Γιώργος Λογοθέτης (ένας απο τους βιογράφους του) του έδωσε το πρώτο μου μυθιστόρημα με τίτλο ΠΕΤΑΕΙ, ΠΕΤΑΕΙ ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ (2003) που αναφερόταν στην ιστορία του παππού παπα-Κώστα και της παπαδιάς γιαγιάς που σκότωσαν οι αριστεροί αντάρτες το 1945. Και ο παππούς δεν άφησε τους δεξιούς να κάψουν το σπίτι του προδότη της γιαγιάς στο Σύβρο κι έβαλε στήθος λέγοντας πως δεν θα ξαναγυρίσει η γυναίκα του με τη φωτιά στο σπίτι του κομμουνιστή. Ο Μίκης είχε πει ότι ήταν η πρώτη πράξη εθνικής συμφιλίωσης μέσα στον εμφύλιο και με πήρε να με συγχαρεί για το επικό έργο μου και για τον λεβέντη τον παππού τον παπα-Κώστα.

Τον Μίκη τον ξανασυνάντησα πολλές φορές έκτοτε και πάντα έβλεπα  το φλογερό μυαλό του να ξεπερνάει τις πολιτικές πρακτικές της χώρας. Ο Μίκης ήταν προφήτης για την Ελλάδα του κι αν τον άκουγαν οι κυβερνώντες ίσως να είχαν προλάβει πολλά απο τα κακά που ακολούθησαν...

Adieu Mickey… Στο Θεό που ξαναβρήκες μέσα απο την εκκλησιαστική σου μουσική!

Ώσπου να ξανασυντηθούμε εμείς οι τέσσερις, η Ιωαννα, ο Γιώργος και η αφεντιά μου... Να παίζεις μουσικές στην Πεταλούδα να χορεύει... Να ονομάσεις το βαρέλι της : ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ!