Η εφηβεία των 50

Είχα χρόνια να δώ το συνάδελφο Νίκο Λαγκαδινό. Από τότε που δουλεύαμε και οι δυό στην ΕΡΤ. Απο κείνα τα χρόνια της απόλυτης αθωότητας, που τίποτε δεν προμήνυε τους δύσκολους χρόνους της ευημερίας.

Τον συνάντησα λοιπόν Μακρόθεν μέσα στην ιστόσφαιρα , μέσα απο τα κείμενα και τις φωτογραφίες που καταθέτει καθημερινά με τη φόρα του αιώνιου έφηβου στο διαδίκτυο της απεραντοσύνης. Ο Νίκος Λαγκαδινός μέσα στην ανομβρία της συναδελφικής αποστασιοποίησης, ήταν απο τους ελάχιστους που άπλωσε το χέρι στο άκουσμα της έκδοσης του καινούριου βιβλίου μου. Ηταν απο τους λιγοστούς δημοσιογράφους που ενθουσιάστηκαν με την κυκλοφορία του κι ας μην τόχε διαβάσει ακόμη. Πόση γενναιοδωρία και λεβεντιά θέλει τούτη η κίνηση!

Υστερα, εδώ στην Αθήνα της άνοιξης, συναντηθήκαμε στο καφέ των συγγραφέων, το Φίλιον, και ανταλλάξαμε χίλιους δυό λόγους για τα τεκταινόμενα στο χώρο του βιβλίου και του θεάτρου και της τέχνης γενικότερα. Χαρίσαμε ο ένας στον άλλον τα έργα μας για να αλληλοανιχνευτούμε πέρα απο την προφορικότητα του λόγου μας.

«Καλύτερα Τύψεις Παρά Απωθημένα» (Εκδόσεις Αγκυρα) διακηρύσσει ο αιώνια νέος Νίκος Λαγκαδινός σε ένα βιβλίο, που αναπαράγει σκηνές απο την ανδρική εφηβεία των 50 και κάτι. Μέσα απο τις σπονδυλωτές ιστορίες περνούν οι ζωές, οι χαρές, οι αποκοτιές, οι ήττες των ανδρών που ενηλικιώθηκαν στη δικτατορία και ωρίμασαν κατα τη μεταπολιτευτική εποχή. Μέσα απο τις 200 σελίδες ακτινογραφούνται οι ψυχισμοί, οι τύψεις και τα απωθημένα του αρσενικού πληθυσμού της Ελλάδας, που μεγάλωσε με όνειρα αλλά συντρίφτηκε πάνω στη ματαίωσή τους.

Ο δικολάβος Μιχάλης, πετυχημένος κουστουμάτος, εραστής βορείων προαστείων, κλεπταποδόχος της οικογενειακής ευτυχίας, φτάνει στα άκρα σκοτώνοντας κατα λάθος τη λαθραία φιλενάδα του.

Ο Γρατσουνιάς πισωγυρίζει στα παιδικά χρόνια της δικτατορίας όταν πήγε καρφωτός στην ασφάλεια για αριστερά φρονήματα. Η ατμόσφαιρα ,η ιδιοτυπία της γλώσσας, μεταφέρονται αυτούσια με ένα τρόπο που δε γίνεται νοσταλγικός.

Ο Βαγγέλης απο το Δουβλίνο των σπουδών προσγειώνεται στην Αθήνα της επαγγελματικής σταθερότητας , όπου στήνει το μπαράκι των αναστεναγμών προσπαθώντας να μαζέψει τους παλιούς φίλους.

Ο Γρηγόρης είναι παθιασμένος με τον Βίμ Βέντερς. Ζεί και μιλάει μόνο για τις ταινίες του στο πλαίσιο μιας επαναλαμβανόμενης καθημερινότητας. Εγκατελείπει τη δικηγορία , σπίτι, οικογένεια για μια θεατρίνα που τελικά το σκάει με νεότερο και ωραιότερο. Ενα αυτοκινητιστικό ατύχημα τον λυτρώνει απο την ύπαρξη και την τυραννία της ύπαρξής του.

Κι ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου ξεσπαθώνει σε πρώτο πρόσωπο, κάνοντας αναγωγές στο Λόρκα , στο θέατρο, στο σινεμά που αγάπησε. Σε μια κυνική και ταυτόχρονα λυρική αφήγηση δίνει το στίγμα του, ερωτεύεται αργά και καθυστερημένα. Μέσα απο την ελαφρότητα των πολλών σχέσεων καταλήγει στη μονοπρόσωπη αγάπη για τη Ναυσικά.

Ανάμεσα στις βιωματικές σκέψεις και τους λόγους του συγγραφέα περνάει η Θεσσαλονίκη των φοιτητικών χρόνων, η θεατρική μεταλλαγή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, η αποθέωση του Λόρκα, του Λόρκα και αμετανόητα του Λόρκα. Περνούν οι απολιθωμένες γυναίκες των 50 και κάτι, αυτές που έχασαν το στόχο για χάρη του αγώνα.

Ο ήρωας ανδρώνεται αναζητώντας επι ματαίω τα όνειρα που χάθηκαν στη συνθήκη της ευτέλειας. Η φτήνεια της δημοσιογραφίας, ο εκμαυλισμός του υπουργείου πολιτισμού, η αναισθησία της εξουσίας, η απαξίωση των αξιών είναι το σταθερό τοπίο μέσα στο οποίο ξετυλίγεται η αυτοκριτική του. Και η Ναυσικά, που θα μπορούσε να μετουσιώσει την παρακμή σε λουλούδιασμα, κι αυτή θύμα της συμβατικότητας πέφτει, επιφέροντας την τελική ακύρωση των πόθων του πρωταγωνιστή-αφηγητή.

Ολο το βιβλίο είναι γραμμένο με πολύ πειστικούς διαλόγους αναδεικνύοντας τη θεατρική παιδεία του Νίκου Λαγκαδινού. Ο συγγραφέας, συνεπής στην εντιμότητα αλλά και με το καταπληκτικό απόθεμα των γνώσεων, κλείνει το έργο του με μια ενδελεχή και τεκμηριωμένη αναφορά στις πηγές των οποίων έκανε χρήση κατά τη γραφή.

Ενας απολογισμός για ώριμους αναγνώστες που ξεπερνάει την επιφάνεια αποκαλύπτοντας τα πολλαπλά θυλάκια του εσωτερικού αναβρασμού. Χαίρομαι που ξανασυνάντησα το Νίκο μέσα απο το βιβλίο του!