Μνήμη και Λήθη στο Δημόσιο Χώρο

Ενα ενδιαφέρον τριήμερο οργανώνεται στον Αλέξανδρο με θέμα τους δημόσιους χώρους και την εξέλιξή τους μέσα στο χρόνο!

Η Cities in Balance (CiBA) διοργανώνει την πρώτη διεπιστημονική συνάντηση με θέμα: Μνήμη και Λήθη στον Δημόσιο Χώρο

στον Αλέξανδρο Λευκάδας, το τριήμερο, 23-26 Αυγούστου 2019.

Μνήμη και Λήθη σηματοδοτούν την χρήση των κοινόχρηστων ελεύθερων χώρων στις πόλεις και τους οικισμούς μας. Ο σχεδιασμός των αστικών δημοσίων χώρων συχνά διαχειρίζεται τη μνήμη επιδιώκοντας ενίοτε και τη λήθη.

Οι έννοιες μνήμη, λήθη και δημόσιος χώρος συνήθως σχετίζονται με ερμηνείες του παρελθόντος, παρέχοντας ανεξάντλητο και ενδιαφέρον πεδίο έρευνας και διαλόγου σε ειδικούς επιστήμονες και στο ευρύ κοινό. Η αποτύπωση των ιστορικών και συλλογικών ταυτοτήτων ευχερώς ανιχνεύεται στις θεσπίσεις και τους μετασχηματισμούς των δημοσίων χώρων, όπου τα μνημεία, η αρχιτεκτονική και η γλυπτική αναδεικνύουν ή καταστέλλουν μνήμες και διαμορφώνουν βαθμούς ελευθερίας στη χρήση και την πρόσβαση.

Σήμερα τα παλιά ερωτήματα διαχείρισης των μνημείων και των λοιπών στοιχείων τα οποία σε δρόμους και πλατείες συγκροτούν συλλογική μνήμη, συμπληρώνονται με νέα. Το δίπολο μνήμη-λήθη αποκτά νέο ενδιαφέρον.

Σήμερα οι ψηφιακές τεχνολογίες και τα διαδικτυακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναδιαμορφώνουν την αντίληψη του φυσικού δημόσιου χώρου και την επικοινωνία εντός αυτού.

Σήμερα επίσης ανανεώνονται ποικίλοι φυσικοί και κοινωνικοί διαχωρισμοί και εμπόδια που επανακαθορίζουν το «κοινόχρηστο» και το «ελεύθερο» στους δημόσιους χώρους. Η φιλικότητα και η απώθηση, η ένταξη και ο αποκλεισμός, η σύγκρουση ανθρώπων και κοινωνικών ομάδων και η συνακόλουθη παρακμή και παραμέληση του δημόσιου αστικού περιβάλλοντος, μπορούν επίσης να εξεταστούν ως πτυχές του διπόλου μνήμη-λήθη.

Στην προοπτική αυτή φωτίζονται πολλά ειδικά θέματα έρευνας και σχεδιασμού.

Στην συνάντηση του Αλεξάνδρου θα εξεταστούν τα εξής παραδείγματα:

o             Ο σχεδιασμός δημοσίων χώρων με κριτήρια άνεσης και πρ

Η συνάντηση φέρνει σε επαφή θεωρητικούς, επαγγελματίες και μέλη της CiBA, με σκοπό την ανάπτυξη διαλόγου για τις ερμηνείες των εννοιών μνήμης και λήθης στον δημόσιο χώρο, και τη διερεύνηση πρακτικών τρόπων εφαρμογής δημοκρατικών, ανοικτών και προσβάσιμων δημόσιων χώρων.

Συμμετέχουν αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, καλλιτέχνες, κοινωνικοί επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, στελέχη της δημόσιας διοίκησης, με έρευνες, μελέτες και υλοποιημένα έργα για το δημόσιο χώρο.

Στη Συνάντηση θα γίνουν:

-  2 πρωινά εργαστήρια με 12 εργασίες και ανακοινώσεις.

Τα πρωινά εργαστήρια απευθύνονται στα μέλη. Μέλος της Cities in Balance μπορεί να εγγραφεί οποιοσδήποτε αποδέχεται και υποστηρίζει τους σκοπούς της. Η εγγραφή στην Cities in Balance  κοστίζει 40 €.

-  3 ανοικτές απογευματινές συνεδρίες όπου 9 ομιλητές θα αναδείξουν προβληματισμούς και προοπτικές για τα θέματα του Δημοσίου Χώρου.

- θα προβληθούν video: 

Τέχνη και δημόσιος χώρος. Χάρις Κανελλοπούλου. Ἐκθεση Pastforward. Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, ΜΙΕΤ, 2017.

Σε πρώτο πρόσωπο. Ο γλύπτης Θόδωρος παρουσιάζει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.  Χρήστος Παληγιαννόπουλος, Μαρία Κοτζαμάνη, ΕΡΤ2, 1985.

CiBA - Cities in Balance

Η CiBA είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία. Ιδρύθηκε το 2018 από τους Νεφέλη Παπαδημητρίου, Ανδρέα Λαμπρόπουλο και Λυδία Παπαδημητρίου.

Η CiBA  καλλιεργεί την έρευνα και μελέτη για την δημιουργία και προστασία βιώσιμων και αξιοβίωτων υπαίθριων δημόσιων χώρων, που θα είναι ελκυστικοί, προσβάσιμοι και φιλικοί στους πολίτες, θα ενθαρρύνουν την επικοινωνία και θα λειτουργούν ως υπόβαθρο πολιτισμικής, οικονομικής και κοινωνικής αναβάθμισης.

Η CiBA προωθεί τον διάλογο, την διεπιστημονική έρευνα, τον συντονισμό μεταξύ εμπλεκομένων φορέων, την εκπαίδευση και τη διασπορά της γνώσης των ερευνητικών πορισμάτων και μελετών για τον υπαίθριο αστικό δημόσιο χώρο.

Ο δημόσιος χώρος εννοείται ως Πεδίο Πολιτισμικής Επικοινωνίας με καταλύτη την Τέχνη, σύμφωνα με το γλυπτικό και ερευνητικό έργο του γλύπτη Θόδωρου, που εστίασε στα ζητήματα βιωσιμότητας του αστικού χώρου και υλοποιήθηκε με την διεπιστημονική ομάδα εργασίας «Εργαστήριο Αστικού Τοπίου».

Ο Αλέξανδρος είναι ιστορικός οικισμός στην ορεινή Λευκάδα. Εκεί από το 2010 έως το 2016 πραγματοποιήθηκαν ανοικτές Διεπιστημονικές Συναντήσεις, διοργανωμένες από τον τοπικό σύλλογο Αλέξανδρου «Φηγός» για θέματα περιβάλλοντος και αστικού χώρου, στις οποίες συμμετείχε ενεργά ο γλύπτης Θόδωρος. Στη μνήμη του αφιερώνεται η φετινή διοργάνωση της Cities in Balance .

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23

18.00 – 20.00    πλατεία Αλεξάνδρου

Προσέλευση & υποδοχή, παρουσίαση CiBA, Eισαγωγή στο θέμα.

Κύρια Ομιλία: 

Μανόλης Κορρές, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, Ακαδημαϊκός.

Μνήμη και Λήθη στον Δημόσιο Χώρο.

Συζήτηση

ΣΑΒΒΑΤΟ 24

11.00 – 13.30   αγροικία Νικο-Μάχεια

πρωινό εργαστήριο Ι

Μάνια Μπενίση, Γεωλόγος Μηχανικός Αττικό Μετρό. MSc Αρχ/κής ΕΜΠ.

Η αστική στρωματογραφία του υπεδάφους του Ελαιώνα. Μνήμη και λήθη σε ανάδυση.

Δέσποινα Δεμερτζή, Ποιήτρια, φιλόλογος, ΜSc Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων ΕΑΠ.

Τρένο, Μετρό και Έργα Τέχνης: Δυνητικές διαδρομές μιας σύγχρονης Περσεφόνης.

Χριστίνα Μπότσου, Φιλόλογος, ΜΑ Πολιτισμικών & Κινη/κών Σπουδών ΕΚΠΑ.

Η ταφική γλυπτική ως αστική ετεροτοπία. Το παράδειγμα της Κοιμωμένης του Γ. Χαλεπά.

 Άρτεμις Αργύρη,  Υ.δ. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Αναζητώντας την συν-κίνηση στο αστικό κείμενο της πόλης: Από τη συλλογική μνήμη στη σύγχρονη ταυτότητα.

Ιωάννα Συμεωνίδου, Αρχιτέκτων, επ. καθηγήτρια Παν/μίου Θεσσαλίας.

Ελένη Μαυραγάνη, Ακαδημαϊκός Συνεργάτης, Διεθνές Παν/μιο της Ελλάδος.

                Μνήμες του Ολοκαυτώματος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Δήμητρα Κονδυλάτου, Eικαστικός ΑΣΚΤ, MSc Dutch Art Insitute.

Σοφία Γρηγοριάδου, Εικαστικός ΑΣΚΤ, ΕΚΠΑ, Υ.Δ. Παντείου Πανεπιστημίου.

Διαδροµές παρατήρησης µε άξονα τη διαχείριση της µνήµης και της λήθης στην πόλη των Σκοπίων.

Συζήτηση

Video

18.00 – 20.00   πλατεία Αλεξάνδρου

απογευματινή ανοικτή συνεδρία Ι         

Σταύρος Μπένος, Πρόεδρος Σωματείου «Διάζωμα», πρ. Υπουργός

                Ένα ταξίδι από την Λήθη στή Μνήμη.

Μαρία Βασενχόβεν, Αρχιτέκτων δρ ΕΜΠ, MA in Archaeology, University College London

                Όψεις του Αρχαιολογικού Χώρου.

Ανδρέας Λαμπρόπουλος, Αρχιτέκτων δρ ΕΜΠ, CiBA

                Tilted Arc και άλλες ιστορίες.

Νεφέλη Παπαδημητρίου, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, MSc Πολιτιστικής Διαχείρισης Παντείου Παν/μίου, CiBA. 

Θόδωρος, γλύπτης. Η αναζήτηση του δημόσιου χώρου στην  Ευρώπη του '60 μέσα από τον φωτογραφικό φακό του.  

Συζήτηση            

ΚΥΡΙΑΚΗ 25

11.00 – 13.30  αγροικία Νικο-Μάχεια

πρωινό εργαστήριο ΙΙ

Κατερίνα Ιγγλεζάκη,  Αρχιτέκτων ΔΠΘ.

Ανάπλαση  χώρων πολιτιστικού ενδιαφέροντος στην Πλατεία Ναυαρίνου, Θεσσαλονίκη.

Αλεξάνδρα Τηλιγάδη, Αρχιτέκτων, Msc Αειφόρου Ενεργειακού Σχεδιασμού και  Διαχείρισης Τεχνικών Έργων.

Αστικά Κενά - Αστικά Κοινά. Για μια νέα γενιά κοινοτοπιών. Το παράδειγμα στην Πάτρα.

Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, MSc Σχεδιασμός–Χώρος–Πολιτισμός.

Κατερίνα Λιαρομμάτη, Αρχιτέκτων Πανεπιστημίου Πατρών.

                Η αντίληψη του Χώρου και του Ἀλλου στα ανενεργά εμπορικά καταστήματα.

Νίκος Τσόλκας, Γεωπόνος, Αρχιτέκτων Τοπίου, MSc Landscape Architecture, University of Sheffield.

Υδρολογικά ευαίσθητος αστικός σχεδιασμός.

Παύλος Βλαστός, Αρχιτέκτων

 Γιωργίνα Παπαγεωργίου, Αρχιτέκτων

                Σχεδιάζοντας τον κεντρικό δημόσιο χώρο μιας πόλης. Πλατεία Πύρρου, Ιωάννινα.

Κοσμάς Σιδηρόπουλος, Οικονομολόγος, ΜΟΔ Α.Ε.

                Χρηματοδότηση έργων μικρής κλίμακας.

Συζήτηση

video

18.00 – 20.00  πλατεία Αλεξάνδρου

απογευματινή ανοικτή συνεδρία II                       

Θεοδόσης Ψυχογιός, Πολεοδόμος, Δ/ντης Χωροταξίας ΥΠEN, πρ. Γ. Δ/ντής ΕΑΧΑΑ.      

                Πολεοδομικός Σχεδιασμός & Δημόσιος Χώρος.

Σωτήρης Παπαδόπουλος, Αρχιτέκτων, Msc University of Toronto, ιδρυτικό μέλος του     πρόγραμματος UIA ΄Architecture for All΄.

                Μνήμη και Λήθη στην Ισότητα της Χρήσης των Δημόσιων Χώρων.

Κώστας Μωραΐτης, Αρχιτέκτων, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ.

                Δημό-σια Τοπία Δημο-κρατίας: Επιμένοντας στο Ελληνικό παράδειγμα.                             

Πάνος Παρθένιος, Αρχιτέκτων δρ Harvard GSD, Αν. Καθηγητής Π/νείου Κρήτης .

                Μνήμη και λήθη στο αστικό τοπίο διαμέσου μουσικών μετασχηματισμών.

Συζήτηση

Κλείσιμο των εργασιών της 1ης Διεπιστημονικής Συνάντησης Αλεξάνδρου.

ΔΕΥΤΕΡΑ 26

09.00 – 17.00

Εκδρομή

                Αρχαιολογικοί χώροι Νικόπολης και Κασσώπης.