Η Ούντρα δεν υπάρχει πιά!

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη



Ήμουν κοριτσάκι όταν πρωτάκουσα τη λέξη Ούντρα , μια λέξη συνώνυμη με την αμερικάνικη βοήθεια. Στην πραγματικότητα η UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) ήταν ένας διεθνής οργανισμός περίθαλψης, κυρίαρχο ρόλο του οποίου διαδραμάτιζαν οι Η.Π.Α, αλλά εκπροσωπούσε 44 έθνη.

Στο σπίτι μας η Ούντρα ήταν στην  καθημερινή κουβέντα, μια και κάθε χρόνο η αμερικάνικη βοήθεια κατέφθανε από την Αμερική σε τεράστιες χάρτινες κούτες στη Μητρόπολη της Λευκάδας και περιείχε απο ρούχα μέχρι τρόφιμα που μοιράζονταν στις εκκλησίες. Οι ιερείς με τη σειρά τους μοίραζαν τρόφιμα και ρούχα στα πιό αδύνατα οικονομικά στρώματα της πόλης.

Ο πατερούλης καλούσε τις κυρίες της Φιλοπτώχου κι αυτές επί μια εβδομάδα άνοιγαν και τοποθετούσαν τα πράγματα ανάλογα με το είδος τους, μετά τα διάλεγαν και τα έφτιαχναν δέματα για τους φτωχούς.

Θυμάμαι που η μαμά με έπαιρνε μαζί της στο άνοιγμα των δεμάτων κι εγώ εκστατική παρατηρούσα όλα τα καλά της αμερικάνικης βοήθειας, που απέπνεε μια μυρωδιά στειρωτικού η οποία ακόμη κυκλοφορεί στη μνήμη μου. Και παρότι αυτή η μυρωδιά θα μπορούσε να είναι δυσάρεστη, για μένα ήταν μια αποκάλυψη καθώς μέσα απο τα κουτιά ξεπρόβαλλαν τα θαύματα του αμερικάνικου καταναλωτισμού.

Οδοντόκρεμες με άρωμα παγωμένου πεύκου,ολόλευκα μαρσμέλοους, τσίχλες Wringley's και πολλά πολλά όμορφα ρούχα για παιδιά και μεγάλους. Θυμάμαι τη Σταυρούλα να ξεδιπλώνει τις μεταξωτές ρόμπες σε ροζ και τυρκουάζ κι εγώ να φέρνω στο μυαλό μου τις μεγάλες ηθοποιούς του Χόλλυγουντ που ξυπνούσαν στις ταινίες και κυκλοφορούσαν στο σπίτι με τις ρόμπες δένοντας σφιχτά τις ζώνες τους στη λεπτεπίλεπτη μέση τους.

Τη θυμάμαι να βγάζει τα πανέμορφα φουστανάκια με τα φουρό που πίστευα ότι τα φορούσε η Σίρλεϊ Τέμπλ στις ταινίες της και ήταν όλα καμωμένα με οργάτζα σε διάφορα χτυπητά χρώματα, αυστηρώς αμερικάνικα.

Θυμάμαι τα ρόζ σορτς για τις νεαρές κοπέλες και τα καρό παντελόνια για τους άντρες, τις ζέρσεϊ μπλούζες που όσο κι αν τις έπλενες δεν απέσειαν την μυρωδιά του αντισηπτικού. Και μέσα στο παιδικό μυαλό του έφτιαχνα εικόνες για τις αμερικάνικες οικογένειες, που ήταν όλες καμωμένες από  ευτυχισμένα ζευγάρια, γυναίκες με ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, αγόρια με κοστουμάκια και γραβάτες και κορίτσια με φορέματα πλουμιστά.

Αυτό που κυριολεκτικά με συγκλόνισε ήταν η αποκάλυψη των καλσόν. Ναι, εκεί στα αμερικάνικα δέματα είδα για πρώτη φορά τα πολύχρωμα καλσόν που μπορούσαν άνετα να αντικαταστήσουν τα σοσόνια ή τις λευκές μακριές κάλτσες που έφταναν ως το γόνατο και στα δικά μου μάτια αποτελούσαν την προσωποίηση της κακογουστιάς.

Σαν παιδί ζήλευα πολύ αυτά τα ωραία και διαφορετικά πράγματα που έβγαιναν απο τα κουτιά της Ούντρας. Αλλά δεν τολμούσα να ζητήσω κάτι για μένα, διότι αυτά τα αγαθά ήταν προορισμένα αυστηρά για τους φτωχούς. Ήταν αμερικάνικα και με έκαναν να ονειρεύομαι την Αμερική και τα πλούτη της ορίζοντας ως θέμα της ζωής μου να επισκεφθώ κάποτε τη μεγάλη ήπειρο, όπου τα αγαθά έρρεαν και περίσσευαν για να σταλούν ως βοήθεια σε εμάς τους στερημένους της Ευρώπης.

Ο πατέρας μου ήταν αυστηρός, δεν επέτρεπε να φύγει ούτε ένα καλσόν για μένα, όλα ήταν προορισμένα για τους άλλους. Μέσα μου έκλαιγα αλλά δεν τολμούσα να ζητήσω το παραμικρό. Κοίταζα με λαχτάρα τα δώρα των άλλων από την αμερικάνικη βοήθεια και πονούσα απο τη ζήλεια. Μα η Σταυρούλα στα κρυφά μου έδινε τις τσίχλες Wringley's που ερχόνταν σε δεματάκι των πέντε και είχαν το άρωμα του παγωμένου πεύκου.

Καθώς τις μασούσα κρυφά απο τα αδέρφια μου (πρώτον για να μην ανακαλύψουν το μυστικό της Σταυρούλας και δεύτερον για να μην τις μοιραστώ μαζί τους) καθόμουν σε μια γωνιά απόμερη και ονειρευόμουν τους μεγάλους δρόμους της Αμερικής με τα πολύχρωμα αυτοκίνητα, τις κυρίες που κυκλοφορούσαν στο σπίτι με ρόμπες, τα κορίτσια με τα καλσόν, τα αγόρια με τις γραβατούλες, τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης και όλα τα αγαθά που εφηύραν αυτοί οι Αμερικάνοι προσκαλώντας τους ανθρώπους στη γιορτή της κατανάλωσης.

Αργότερα που επισκέφθηκα την Αμερική το όνειρο αντί να μικρύνει μέσα μου, μεγάλωσε κι έγινε τεράστιο, σχεδόν με κατάπιε. Τα πολυκαταστήματα με τις πλούσιες συλλογές σε όλα (καλλυντικά, είδη σπιτιού, ρούχα, ψεύτικα κοσμήματα,καλσόν, ρόμπες, εσώρουχα) με εντυπωσίασαν τόσο καθώς επιβεβαίωναν όλα εκείνα που χτιζόνταν στην συνείδησή μου παρατηρώντας τα δέματα της Ούντρας να μοιράζονται σε άλλους.

Σήμερα, τα μεγάλα πολυκαταστήματα δηλώνουν πτώχευση το ένα μετά το άλλο. Η όψη της πληθωρικής Αμερικής χάνεται.Τα καταναλωτικά αγαθά δεν παράγονται εν πολλοίς στις ΗΠΑ αλλά στη μακρινή Κίνα. Η μυρωδιά της αποστείρωσης έχει αντιακατασταθεί απο την κινέζικη δυσοσμία του φτηνού πλαστικού.

Ό,τι ονειρευόμουν για την Αμερική έχει αλλάξει. Ο καταναλωτισμός που αποθεώθηκε στα πολυκαταστήματα αλλάζει όψη.Όλα τα είδη διακινούνται με τους κούριερς. Η ομορφιά των αγαθών έχασε τη γοητεία της.

Η Ούντρα έχει πάψει απο καιρό να βοηθάει τους φτωχούς πληθυσμούς, έχει αντικατασταθεί απο χιλιάδες ΜΚΟ. Ο καταναλωτισμός έχει πάρει τη σκοτεινή μορφή των κλειστών χάρτινων κουτιών. Στην καρδιά μου έπαψαν να φτερουγίζουν αμερικάνικες πεταλούδες. Η μόνη σταθερή αξία παραμένει είναι η τσίχλα Wringley's με άρωμα παγωμένου πεύκου!