ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΗ ΒΕΡΑΝΤΑ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΗ ΒΕΡΑΝΤΑ
Το συγκλονιστικό μυθιστόρημα για τις γυναίκες στην ωριμότητα, για τη γυναικεία φίλία, για τις ακυρώσεις και τις αναπτερώσεις!

Wednesday, December 3, 2008

Καληνύχτα Μαργαρίτα

Τη γνώρισα μέσα απο την πένθιμη λογοτεχνία της. Και τη λάτρεψα μέσα απο την ταπεινή ανθρώπινη παραδοχή της πως έπασχε απο κατάθλιψη, μια ψυχική ασθένεια-ταμπού για τους Ελληνες.

Η Μαργαρίτα Καραπάνου έφυγε και πέταξε προς τα ουράνια απελευθερώνοντας τον εαυτό της που αλυσοδέθηκε απο τις κρίσεις της κατάθλιψης σε μια ζωή φοβική. Η μεγάλη ελληνίδα λογοτέχνις απαλλάχθηκε ταυτόχρονα απο την οδυνηρή και επαναλαμβανόμενη αναφορά προς τη μητέρα της, επίσης εξαιρετική συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη.

Θα πίστευε κανείς πως ήταν ευλογημένη να ζήσει απο τα μικράτα της τη μεταπολεμική λογοτεχνική σκηνή στην άνθισή της: Αθήνα-Παρίσι. Κι όμως αυτή η εμπειρία έγινε η θηλειά στο λαιμό της ευαίσθητης γυναίκας πηγαινοφέρνοντάς την στα άδυτα της καταθλιπτικής νέυρωσης.

Τώρα εκείνη έφυγε αφήνοντας πίσω της ένα λογοτεχνικό θησαυρό για του νεότερους Ελληνες αλλά και μια παρακαταθήκη βοήθειας για τους πάσχοντες απο τη μανιοκατάθλιψη.
Καληνύχτα Μαργαρίτα, θα σε σκεφτόμαστε με αγάπη, αυτήν που τόσο απελπισμένα αναζήτησες στη ζωή σου.

Ιουστίνη Φραγκούλη


Η Αλεφ-Ελένη Γκίκα έχει γράψει ένα καταπληκτικό αφιέρωμα για τη Μαργαρίτα Καραπάνου






Ενα βιογραφικό της απο την εφημερίδα ΤΟ ΕΘΝΟΣ

«Ο Θεός ήτανε κουρασμένος». Ηταν η πρώτη φράση του «Υπνοβάτη», του καλύτερου βιβλίου της Μαργαρίτας Καραπάνου και ενός από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Η Μαργαρίτα Καραπάνου, μία μελαγχολική και ιδιότυπη συγγραφέας, με έντονα τα ψυχολογικά και ψυχαναλυτικά στοιχεία στο έργο της, σιώπησε.


Αφησε χθες την τελευταία της πνοή στην εντατική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου της Αθήνας, σε ηλικία 62 ετών, από εγκεφαλικό. Εισήχθη στο νοσοκομείο με σοβαρά επιβαρημένους τους πνεύμονές της.
Μία κοσμοπολίτισσα, μία όμορφη γυναίκα, μία φανατική καπνίστρια, με μία σχέση πάθους, ίσως και μίσους, με τη μητέρα της, την επίσης συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη, ήταν η Μαργαρίτα Καραπάνου.
«Επιθυμία για επιθυμίες. Η Ελλάδα. Και έπειτα να σταθώ στα πόδια μου μόνη μου. Να με ανακαλύψω για να με χάσω. Ποτέ δεν με ανακάλυψα για να με χάσω, να μπορέσω να με ξεχάσω, δηλαδή να αντικρύσω και να αγαπήσω τους άλλους», γράφει το '67, σε ηλικία μόλις 21 ετών.
Το διαβάζουμε στο τελευταίο της βιβλίο «Η ζωή είναι αγρίως απίθανη» που κυκλοφόρησε, πριν μπει στην εντατική, από την «Ωκεανίδα».
Εδώ η Καραπάνου σαν μια τελευταία κατάθεση δημοσιοποιεί τα ημερολόγια που κρατούσε επί 20 χρόνια μεταξύ '59 και '79 (από 13-33 ετών) από το Παρίσι, όπου ζούσε με τη μητέρα της μέχρι να γράψει τον «Υπνοβάτη».
Επίσης, λίγες ημέρες πριν από το τέλος, η Καραπάνου έβγαλε στο φως και τις επιστολές της μητέρας της προς αυτήν (εκδόσεις Καστανιώτη). Η κηδεία της θα γίνει την Παρασκευή, στο Α' Νεκροταφείο, γύρω στις 3 το μεσημέρι (η ώρα δεν έχει ορισθεί ακόμη ακριβώς).
Η Μαργαρίτα Καραπάνου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Μεγάλωσε στην Ελλάδα και στη Γαλλία, όπου ακολούθησε τη μητέρα της, συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη, σε ηλικία 13 ετών.
Σπούδασε κινηματογράφο στο Παρίσι και εργάστηκε ως νηπιαγωγός στην Αθήνα.
Εκανε έναν σύντομο γάμο. Τα πρώτα βιβλία της «Η Κασσάνδρα και ο Λύκος», «Ο υπνοβάτης» και το «Rien ne va plus» εκδόθηκαν στην Ελλάδα και μεταφράστηκαν στις ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία, Σουηδία, Ισραήλ, Γερμανία, Ολλανδία και Ιταλία.
Σημαντικοί συγγραφείς, όπως ο Τζον Απνταϊκ τη συγκρίνουν με τον Προυστ, τον Κοζίνσκι, τον Κάρολ, τον Μπέκετ και τον Κάφκα. Μάλιστα ο Απνταϊκ σε επιστολή του συμπληρώνει: «Εσείς όμως έχετε βρει εδώ (Η Κασσάνδρα και ο Λύκος) μιαν αλήθεια, που κανένας απ' αυτούς τους τρεις συγγραφείς δεν έπιασε».
«Ο Υπνοβάτης» τιμήθηκε το 1988, στο Παρίσι, με το «Βραβείο του καλύτερου ξένου μυθιστορήματος», βραβείο που έχει δοθεί σε συγγραφείς όπως ο Λόρενς Ντάρελ, ο Μπόρχες, ο Μάρκες και άλλοι.
Η Μαργαρίτα Καραπάνου έγραψε ακόμα τα έργα «Ναι», «Lee και Lou», «Μαμά», «Μήπως;».

21 comments:

δεσποιναριον said...

Οπου και να πηγα σημερα στα λογοτεχνικα σας σαλονια, ολοι εχουν καποια αναρτηση για την Μαργαριτα Καραπανου. Ομολογω οτι ενω εχω διαβασει πολυ την μητερα της, την ιδια δεν την ειχα διαβασει. Μολις προχτες μου ελεγε η μελισσουλα οτι διαβαζε ενα βιβλιο της και ηταν τοσο συνεπαρμενη που οτανμιλησα με τη μαμα Αννα (του Ερρικου) της ζητησα να μου το στειλει. Σε φιλω Καναδεζα, σε φιλω πολυ!

panathinaeos said...

χασαμε μια μεγαλη συγγραφεα, που ισως την νιωσουμε οπως της πρεπει χρονια αργοτερα! καλο ταξιδι Μαργαριτα μας!

Dr Low said...

Το έμαθα μόλις τωρα διαβάζωντασ το ποστ σου και συγκλονίστικα Εδώ και χρόνια την διαβάζω και ταξιδευώ μαζί της. Το "Rien ne va plus" θεωρώ πως είναι ένα πραγματικό αριστούργημα....
Θα συνεχίζω να τη σκέφτομαι σε ενεστώτα...δεν της πάει ο αόριστος...έτσι κι αλλιώς κι αυτή σπανίως τον χρεισιμοποιεί...
Καλησπέρα...

Justine's Blog said...

Δεσποινάκι,
Είναι φυσικό να μην ξέρεις όλους τους Ελληνες συγγραφείς, αφού ζείς στο εξωτερικό. Αλλωστε, η Μαργαρίτα Καραπάνου ήταν ειδική συγγραφέας και πολύ εξεζητημένη.
Σπουδαία όμως και σπουδαιότερος ο ρόλος της να αναγάγει την καταθλιψη σε δημόσιο ζήτημα.
Πολλά φιλάκια και μου λείπουν οι καληνύχτες μας

Justine's Blog said...

Αθηναίε μου καλέ,
Κάποιοι τη νιώσαμε βαθειά μέσα μας, κάποιοι της αναγνωρίσαμε τη λογοτεχνική και προσωπική της αξία. Απλώς, η ζωή είναι γεμάτη μοναξιές, που κανείς δεν μπορεί να γεμίσει!
Μήπως είμαστε δυό ξένοι στην ίδια πόλη;

Justine's Blog said...

Ωραία το είπατε,
Να συνεχίσετε να την σκέφτεστε σε ενεστώτα όπως έγραφε καθώς η βάσανος της ζωής την έκανε να παραληρεί. Ποιός χρόνος θα μπορούσε να πιάσει αυτό το τέμπο εκτός του ενεστώτος;
Καλώς μας ήρθατε στο μπλόγκ

La Gigi said...

όταν διάβασα το μυνηματάκι της αλεφ χθες μου ήρθε στο μυαλό μια προταση από το συγκλονιστικό 'Μαμά'
'Μαμά πριν γεννηθώ σε ονειρευόμουν. Οταν πέθανες έκλαιγα και γελούσα. Οταν θα πεθάνω θα με ονειρεύεσαι'.
Απολαμβάνω τη γραφή της όσο λίγες, εντυπωσιάστηκα διαβάζοντας τα ημερολόγιά της, από τον τρόπο που έγραφε ένα παιδάκι 13 χρονών μόλις, και από το πως εξελισσόταν αυτή η γραφή μέχρι να μας δώσει τον Υπνοβάτη. Υπέροχα όλα ιδιαίτερα, ειδικά, εξεζητημένα όπως λες κι εσύ. Αυτό άλλωστε την κάνει την πιο ευρωπαία Ελληνίδα συγγραφέα.
Μια ζωή αγρίως απίθανη, από τα βραδάκια στην ταράτσα της Ύδρας με τον Οδυσσέα να μιλούν για το βραβείο μέχρι την διαταραγμένη ψυχή της...
Φιλακια και μια μέρα ακόμα έμεινε!

Justine's Blog said...

Μελισσάκι μελωμένο,
Λοιπόν, ωραία τα γράφεις για τη Μαργαρίτα με μια παρακολουθητική και διεισδυτική ματιά. Αγρίως απίθανη η γραφή της. Ισως γιατί ο αναγνώστης αναγνώριζε στα κείμενά της το έμφυτο ταλέντο αλλά και τη γνησιότητα της μεγαλοφυίας της.
Η μανιοκατάθλιψη έγινε ο θλιβερός σύντροφος των επίγειων ημερών της. Ισως τώρα απαλλαγμένη απο το σώμα της να γίνει ευτυχής.
Εμείς σε περιμένουμε αύριο.
Φιλάκια

Eva Stamou said...

Καλημέρα Ιουστίνη.

Ωραίο το κείμενό σου και πολύ σημαντική η αναφορά στο ταμπού της ψυχικής ασθένειας που συχνά γίνεται ένα επιπλέον βάρος για τον ασθενή και την οικογένειά του, αλλά και εμπόδιο στην ουσιαστική αναζήτηση βοήθειας. Η αυθεντικότητα, το πάθος κι αυτό το ιδιαίτερο 'βάθος' που χαρακτηρίζουν τα έργα της Καραπάνου είναι ως ένα βαθμό αποτέλεσμα και της κατάθλιψης που την βασάνιζε αφού αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της προσωπικότητάς της.

Σε φιλώ. Να περνάς όμορφα στην Αθήνα.

δεσποιναριον said...

Διαβαζοντας και την παρατηρηση της Ευας Σταμου, θα πρεπει να εχει καποιος το χαρσιμα της παρατηρητικοτητας και της εκφρασης και συγχρονως και την ψυχικη κατασταση για να δωσει αυτο το ξεχωριστο που εδωσε η Μαργαριτα Καραπανου, ευχη και καταρα με λιγα λογια.
Καναδεζα οι συνδεσεις σου σε σε προδιδουν αυτη τη φορα. Να εχεις καλο ταξιδακι στη Λαυκαδα και πες στη μαμα και στον μπαμπα οτι δεν εισαι μονη σου μακρυα. Την αγαπη μου (πρωϊνιατικα με μια ιδεα παχνης για να τρομαζουν τα πνευματα)

Αστοριανή said...

...Γι' αυτό η Ζωή είναι γλυκειά! για να τη ζούμε με όλο μας το είναι. Ακόμη κι αν δεν μας "πάει καλά" ο άνεμος, ακόμη κι όταν τα γόνατα λυγίζουν, φορτωμένοι τον "βράχο μας"...
μια ανάταση είναι η ζωή.
Κι η σκια μας να μη φοβίζει κανέναν.
Καλημέρα φίλες,
Υιώτα, Ν.Υ.

Μηθυμναίος said...

Πάνε πολλά χρόνια, ακόμη στη Βενεζουέλα, διάβασα τον "Υπνοβάτη" της! Το μόνο δικό της που έχω διαβάσει - κι απ' ότι λένε το καλύτερο!!! Δεν ξέρω...

Όμως, αυτό το όνομα: Μαργαρίτα Καραπάνου, με μαγνήτιζε και διάβαζα ό,τι έπεφτε στο μάτι μου για εκείνη...

Καλό της ταξίδι...

Justine's Blog said...

Αγαπημένη μου Εύα,
Τοποθετείς το ζήτημα στη σωστή του βάση, καθότι είσαι γνώστρια του αντικειμένου. Ναί, πιστεύω πως αυτός ο εξεζητημένος ψυχισμός της Καραπάνου την έκανε και ιδιαίτερη συγγραφέα. Σαν να έβγαζε κραυγές απελπισίας μέσα απο το γράψιμο.Ξέρεις, καμιά φορά αυτή η αμοντάριστη ειλικρίνεια κάνει τον αναγνώστη να ταυτίζεται.
Και ναι, οι ψυχικές ασθένειες είναι ταμπού για την ελληνική κοινωνία, γι αυτό πολύς κόσμος δεν αναζητάει στήριξη στους ειδικούς.
Θέλω να βρεθούμε την ερχόμενη εβδομάδα.
Φιλιά

Justine's Blog said...

Ναι Δεσποινάκι γλυκό,
Δεν είμαι μόνη μου μακριά. Αυτό είναι το ωραιότερο, που ζώ στη μπλογκογειτονιά.
Τί εννοείς πως με προδίσουν οι συνδέσεις μου; μία έχω κι αυτή είναι φορητή, κινητή και ανώμαλη. Μια ζωή μιζεράμπλ στην Αθήνα των συνδέσεων.
Αλήθεια, σωστά σημειώνεις πως αυτό το σκαμπανέβασμα στα άδυτα της ψυχής, έκαναν το γραπτό της Μαργαρίτας Καραπάνου αγρίως απίθανο, όπως θα διαπιστώσεις και η ίδια.
Μου λείπεις πρωτευουσιάνα μου

Justine's Blog said...

Γιώτα αγαπημένη,
Βλέπεις μερικές φορές οι άνθρωποι γονατίζουν απο το βάρος και απο το έλλειμμα αγάπης, απο την αναζήτηση του τέλειου και τη σύγκριση με το φθαρτό.
Γι αυτό λατρεύω το ηλιοτρόπιό σου, επειδή μας ανασταίνεις όλους με τη γλυκειά αισιοδοξία σου.
Φιλιά απο Αθήνα των νοτιάδων

Justine's Blog said...

Ο Υπνοβάτης, η Κασσάνδρα και ο Λύκος,ο Λί και η Λού, όλα της ωραία. Και γενναιότερη η αποκάλυψη της ψυχικής της νόσου. Πιστεύω πως η Μαργαρίτα Καραπάνου άνοιξε τις πύλες του ψυχισμού της αλλά και τη βοήθειας προς τους συμπάσχοντες εν Ελλάδι. Μεγάλο λογοτεχνικό και κοινωνικό έργο.
Ισως γι αυτό να σε μάγευε ό,τι δικό της αληθινό, χωρίς μάσκες!

δεσποιναριον said...

Ειδες τι κανει η βιασυνη; Εγραφα οτι ΔΕ σε προδιδουν οι συνδεσεις, σε βλεπω να ερχεσαι τακτικα, να κανεις αναρτησουλες κλπ. Καλο αυτο. Εχεις και τον Αλεξ μαζι; Θα γυρισεις για Χριστουγεννα; Περνα ομορφα και θα τις ξαναβρουμε τις καληνυχτες. Καλημερα και φιλακια.

Justine's Blog said...

Δεσποινάκι,
Πήρα επιτέλους μια σύνδεση to go και δεν με πολυπροδίδει, αν και η τεχνολογία εδώ σε προδίδει γενικώς. Μέσα στο χειμώνα δεν έχω δικαίωμα να απέχω των δημοσιογραφικών καθηκόντων , άσε που έχουμε τρελλές εξελίξεις στα καναδικά δρώμενα.
Ο Αλεξ δίνει εξετάσεις για το term και είναι χωμένος στα βιβλία του. Ο Τεντούς είναι εδώ αλλά φεύγει την Πέμπτη κι εγώ ακολουθώ το άλλο Σαββατοκύριακο. Τα Χριστούγεννα είναι για το σπίτι.
Εσύ ποτε θα την κάνεις; Πότε θα πετάξεις για τα ήπια κλίματα να βρεθείς μετα Δαφνούλας;

Κατερίνα Δε.Στα.Πα. said...

Καλό της ταξίδι, Ιουστίνη μου!
Θα είναι ευτυχισμένη τώρα...

Domenica said...

Μόλις σήμερα έμαθα για αυτή την εξαίσια ύπαρξη που ονομάζετον Μαργαρίτα και ομολογώ με συγκλόνισε η συνεντευξη της και η ολη ιστορια της. Ευτηχως που βγηκε νικητρια, αυτο μετρα!!!
visit my blog and read my articles
www.coffee-talks.com

Domenica said...

Μόλις σήμερα έμαθα για αυτή την εξαίσια ύπαρξη που ονομάζετον Μαργαρίτα και ομολογώ με συγκλόνισε η συνεντευξη της και η ολη ιστορια της. Ευτηχως που βγηκε νικητρια, αυτο μετρα!!!
visit my blog and read my articles
www.coffee-talks.com