ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΦΩΣ όπως τις είδε η Δρ. Κοψιδά-Βρεττού

 

Δρ. Βιβή Κοψιδά-Βρεττού

«Γυναίκες στο φως»-Θεατρική μετάπλαση της «Τριλογίας της Λευκάδας» (Ψηλά τακούνια για πάντα,  Ξυπόλυτες στην άμμο,  Κορίτσια στη βεράντα) της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Δεν ήταν απλώς ένα ακόμα καλλιτεχνικό γεγονός του Αυγούστου στη Λευκάδα, απ’αυτά που χαιρόμαστε τα ευφορικά καλοκαίρια μας στο νησί. Δεν ήταν μόνο μια αναγεννητική θεατρική παράσταση, που θα μπορούσε κάποιος να την αποτιμήσει με κριτήρια αποκλειστικά καλλιτεχνικά. Τα σημαινόμενα του έργου Γυναίκες στο φως-θεατρική μετάπλαση της τριλογίας της Λευκάδας, της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη, βαίνουν παράλληλα προς τα συναισθηματικά γεγονότα που φέρουν, εν είδει μνημονικής μηχανής, σε εμπειρίες χρόνου προσφιλούς και οικείου στις μνήμες μας, σε ρίζες ακατάβλητες της ζωής μας, σε θύμησες ανθρώπων, περιστατικών, γεγονότων-πραγματικών και ψυχικών -, ηθών και αξιών: που διασυνδέουν τον παρελθόντα χρόνο στη μικρή γενέθλια πατρίδα με τη βίωση της ζωής στον παροντικό ανοιχτό κόσμο, που η μεγάλη ιστορία, συναρτημένη με τη μικρή ιστορία των ανθρώπων, κατασκευάζει. Ταυτόχρονα υφαίνεται η εφηβική,  λευκή , ευφρόσυνη φαντασίωση  της ενηλικίωσης με τον σχεδιασμένο ή, το συχνότερο, τον απροσχεδίαστο αιφνιδιασμό της πραγματικότητας. Κι όλα τα παραπάνω δεμένα στη βιωμένη αναπαραγωγή της πιο αυθεντικής εμπειρίας του ελληνισμού, από τους αποικισμούς των αρχαίων μέχρι την πρώτη και τη δεύτερη και όσες ακολούθησαν μεταναστευτικές γενιές Ελλήνων προς Αμερική, Αυστραλία, Καναδά…

Ήρθαν από το μακρινό Τορόντο και το Μόντρεαλ, ομογενείς ηθοποιοί και άνθρωποι της τέχνης του θεάτρου, γύρω από τον ομογενειακό μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Έκφραση», που διευθύνει η σκηνοθέτις Nancy Athan-Mylonas, ερασιτέχνες οι περισσότεροι, σε μια τελετουργία ανθρωπιάς, θα την έλεγα-πέρα από κάθε μικρή ή μικρόψυχη, με το ζύγι σταθμισμένη, αποτίμηση. Ήρθαν ζωντανοί, ευσυγκίνητοι, αθώοι από τα δικά μας «στραβοπατήματα», νέοι όλοι, έξω και πέρα από τα νούμερα της δημογραφίας, με μια ιδανικευμένη αίσθηση πατρίδας και πατριωτισμού, να «παίξουν» ενώπιόν μας «παιχνίδια» καθημερινά και μοιραία της ζωής και να αναστήσουν με τα ωραία, άψογα ελληνικά τους το αίμα στις υπόγειες φλέβες που ενώνει τις σταθερές  στη γη ρίζες με τα ανήσυχα κλαριά και παρακλάδια, της απλωμένης ανά τον κόσμο προκοπής τους.

Πρόκειται για την παρουσίαση της  θεατρικής μετάπλασης (σε διασκευή και επιμέλεια των Κωνσταντίνας Γκότση και Ζήνας Τζάρα), των τριών μυθιστορημάτων της αειθαλούς Λευκαδίτισσας δημοσιογράφου και διεθνούς συγγραφέως, πρέσβειρας του Ελληνισμού στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη. Σαν ανήσυχο, δημιουργικά ερευνητικό ηλεκτρόνιο η δική μας Ιουστίνη, παράγει και μετουσιώνει σε ηλεκτρισμένα μυθιστορικά γεγονότα, διεσπαρμένα  προσωπικά βιώματα και  εμπειρίες, καθιστώντας μας κοινωνούς της μαεστρίας της να ενσωματώνει το περιορισμένο και μικρό σε ολότητες κόσμων ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Τα Ψηλά τακούνια για πάντα, οι Ξυπόλυτες στην άμμο και τα  Κορίτσια στη βεράντα, αυτή η Τριλογία της Λευκάδας, συζεύχθηκαν σε ένα θεατρικό σενάριο, που παρακολουθεί μέσα στον χρόνο έξι συμμαθήτριες του δημόσιου εξατάξιου Γυμνασίου Θηλέων Λευκάδας, από τη δεκαετία του ’70 μέχρι την 6^η δεκαετία της ζωής τους, παρασύροντας όλους μας στη ροή του χρόνου, του κοινού χρόνου μας.

Υπό το ακοίμητον όμμα της Ιουστίνης, οι έξι συμμαθήτριες μετατρέπονται στην εξελικτική μέσα στον χρόνο πορεία τους, σε συμβολικές γυναικείες φιγούρες της σύγχρονης ζωής: της γυναίκας επαγγελματία, επιστήμονος, μητέρας, μάνας, διαζευγμένης, στωικής, εξεγερμένης, κακοποιημένης και πληγωμένης γυναίκας, σε ψυχολογικά πορτρέτα μιας κοινωνικής και πολιτισμικής πραγματικότητας, που εικονίζει τον αταβιστικό μύθο στον οποίο υποκύπτει η ταυτότητα που υπο-γράφεται διαχρονικά ως Γυναίκα-Femina. Αυτό ακριβώς είναι και το ενοποιητικό στοιχείο της θεατρικής απόδοσης του έργου: να μετακινήσει την ατομική εμπειρία από τον περιορισμένο, σε τόπο και χρόνο, χαρακτήρα των ηρωίδων, σε μιαν οικουμενική, διαχρονική εμπειρία του γυναικείου φύλου.

Έτσι, τα κορίτσια της Λευκάδας, οι ώριμες γυναίκες των σαράντα χρόνων τους και οι συμφιλιωμένες με τις πράξεις και τις επιλογές ή τις αστοχίες και τις τύχες τους εξηντάχρονες γυναίκες, αφού θα έχουν γράψει τη ζωή τους άλλες στη μικρή επαρχιακή τους γενέτειρα αλλά και κάποιες στις μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου, θα αποκαλυφθούν με τις εσώψυχες εξομολογήσεις τους ενώπιόν μας, στο κατάμεστο Κηποθέατρο «Άγγελος Σικελιανός», μια λυρική καλοκαιριάτικη βραδιά, το Σάββατο 3 Αυγούστου: μια εναρμονισμένη ολότητα εξατομικευμένων πορτρέτων με την ομαδικότητα μουσικών και παραστασιακών ιντερμέδιων. Παρά τη δραματικότητα που υπονομεύει την καλή προσδοκία τους, εντούτοις η φιλία -ιδανικό εφηβείας ανανεούμενο σε κάθε σταθμό της πορείας τους μέσα στον χρόνο- θα επανέρχεται ως λυτρωτική «κάθαρσις» και θα λειτουργεί ψυχολογικά με την υπόσχεση της αναγεννημένης ελπίδας.

Η πολυτάλαντη και πολυγραφότατη Λευκαδίτισσα συγγραφέας  Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη, εμπιστεύτηκε την Τριλογία της, με τις εγκιβωτισμένες αλήθειες και τα μυθοπλαστικά τους «συμπληρώματα», στην υπέροχη, χαρισματική στην τέχνη του θεάτρου αλλά και στην τέχνη της να αγαπά και να αγαπιέται, Νάνσυ Μυλωνά (Nancy Athan Mylonas) και στο θεατρικό της Εργαστήρι «Έκφρασις». Για να μας ξεναγήσει ως σκηνοθέτις, χορογράφος και ηθοποιός στα φανερά και κρυφά της ζωής των συμμαθητριών, που στην παράσταση θα πάρουν, σε ένα συγχρονικό γυναικείο χορικό, τη μορφή μιας δίκαιας εξέγερσης  για λογαριασμό όλων των θυματοποιημένων γυναικών του κόσμου.

Μπρίο, δροσιά, αισιοδοξία, μελαγχολία, δραματικότητα, ένταση, χαλάρωση, σε αταξινόμητες ακολουθίες, ανάλογα με τα μεγάλα ή τα μικρά συμβάντα των ηρωίδων, αναδίνει η παράσταση. Ζωντανεμένη θεατρικά αφήγηση, διακριτοί εξατομικευμένοι γυναικείοι χαρακτήρες, μουσική (Ψηλά τακούνια, Οι Συμμαθήτριες, Καρυάτιδες), και χορός, τραγούδια , ευρηματικά σκηνοθετικά στρατηγήματα για την επιτάχυνση ή την επιβράδυνση της δράσης σε μια συγκινητική συγχορδία τεχνών της καλλιτεχνίας  αλλά και της ίδιας της ζωής. Κορυφαία στη συμβολική της σύλληψη και αναπαράσταση η σκηνή του ονείρου-εφιάλτη που επανέρχεται στους ταραγμένους ύπνους της Τζούλιας, γύρω από την οποία ενορχηστρώνεται όλο το έργο, όπως και στα μυθιστορήματα που συναποτελούν την Τριλογία της Λευκάδας. Συγκλονιστική επίσης η τελευταία σκηνή του έργου, όπου η σκηνοθέτις της παράστασης Νάνσυ Μυλωνά, υποδύεται τον ρόλο της ανοϊκής μητέρας της Τζούλιας και μέσω αυτής «υλοποιείται» η αριστοτελική «Κάθαρσις» των παθημάτων δι’ελέου και… νίκης της ζωής.

Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι το βράδυ του Σαββάτου, στο Κηποθέατρο «Άγγελος Σικελιανός» συμμετείχαμε σε ένα καλλιτεχνικό και συναισθηματικό “international theatre live”, όπου χάνονταν τα όρια μεταξύ θεατών και ηθοποιών. Τόσο στην έναρξη με την παρουσία και τον συγκινησιακά από μνήμες φορτισμένο λόγο των πραγματικών ηρωίδων του έργου Μαριάννας Καρφάκη και Αγγελικής Σπηλιά, όσο και στην «τελετή λήξης», με τη συνήχηση επί σκηνής όλης της θαλερής τότε γενιάς της δεκαετίας του 1970, δημιούργησε ένα ακόμα συμβολικό θεατρικό event του Ελληνισμού της διασποράς με τους συμπατριώτες  της μικρής πατρίδας-ακριβώς όπως και στα σημαινόμενα του έργου. Και η Λευκάδα, ομφαλός της γης, κατά  το Σικελιάνειο όραμα, συνύφανε εκείνη τη βραδιά την ανθρωπιά της  στενής εντοπιότητας με την  esperando της ανθρωπιάς ενός ασύνορου κοσμοπολιτισμού. Πάντα στην καρδιά και στην ιστορία μας ή μάλλον στην καρδιά της ιστορίας μας.

Η ταυτότητα της παράστασης:

Σκηνοθεσία : Νάνσυ Αθανασοπούλου-Μυλωνά

Θεατρική διασκευή και επιμέλεια : Κωνσταντίνα Γκότση και Ζήνα Τζάρα

Στίχοι τραγουδιών: Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη

Πρωτότυπη μουσική και ερμηνεία τραγουδιών: Παναγιώτα Τσίτσου

Από τον Θίασο Έκφραση της Νάνσυ Αθανασοπούλου-Μυλωνά

ΧΡΥΣΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ

Δήμος Λευκάδας, Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ιονίων Νήσων,

Λύκειον των Ελληνίδων Μοντρεάλ

Υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού

Χορηγός επικοινωνίας  Prisma FM