ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΗ ΒΕΡΑΝΤΑ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΗ ΒΕΡΑΝΤΑ
Το συγκλονιστικό μυθιστόρημα για τις γυναίκες στην ωριμότητα, για τη γυναικεία φίλία, για τις ακυρώσεις και τις αναπτερώσεις!

Saturday, August 30, 2008

Η Λευκάδα του Δαίρπφελδ

Αυτό το πόστ είναι αφιερωμένο εξαιρετικά στον Αλεξανδρίνο μου για τη γιορτή του, στη φιλενάδα μου Αλέκα Λεκατσά, στον συνάδελφο Αλεξ Στεφανόπουλο και στην ευαίσθητη Αλέκα του μπλόγκ http://gefyrismoi.blogspot.com/
Της Ιουστίνης Φραγκούλη





Μεγάλωσα στη Λευκάδα ακούγοντας τις ιστορίες του πατέρα μου πως ήρθε-λέει- στις αρχές του 20ου αιώνα ένας γερμανός αρχαιολόγος, ο Δαίρπφελδ, που έκανε ανασκαφές για να αποδείξει τη θεωρία του πως η Λευκάδα ήταν η ομηρική Ιθάκη και όχι το σημερινό νησί της Ιθάκης.

Ο πατέρας μου όταν ήμσταν παιδιά μας ξεναγούσε στην Παλιοκατούνα, όπου οι παππούδες είχαν λιοστάσια, αναφέροντας επίμονα και συχνά πως εκεί βρισκόνταν τα μυθικά παλάτια του Οδυσσέα και πως ο γερμανός αρχαιολόγος -αν προλάβαινε -θα είχε αποδείξει την περίφημη θεωρία του .

Είχα πλέον πεισθεί πως πατούσαμε τα χώματα της αληθινής Ιθάκης εκεί στο αγαπημένο μου νησί και το μουσείο Δαίρπφελδ στην Αγία Κυριακή ήταν η πιστοποίηση πως τα λόγια του πατέρα μου δεν ήταν πτερόεντα αλλά μια πραγματικότητα που συγκλόνισε τον κόσμο της έρευνας για την προκλασική αρχαιότητα στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Ωστόσο, ο Δαίρπφελδ δεν κατόρθωσε να αποδείξει με απτά στοιχεία τη θεωρία του κι έτσι η αρχαιολογική κοινότητα θεώρησε αιρετικό το γερμανό αρχαιολόγο, παραχωρώντας του το δικαίωμα της απλής ρομαντικής αναφοράς. Μόνο, τα ευρήματα απο ένα τυχαίο εκσκαφέα σε δρόμο της Νότιας Λευκάδας λίγους μήνες πρίν, που έφεραν στο φώς ένα πρωτομυκηναϊκό τάφο, αναθερμαίνουν την θεωρία του Δαίρπφελδ.

Πάντως, μέσα στο εξελισσόμενο νέο σκηνικό, η δρ Βιβή Κοψιδά Βρεττού ετοίμασε ένα εκπληκτικό λεύκωμα με τις σημαντικότερες ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τράβηξε ο Δαίλπερφ και η ομάδα του στα σημεία, όπου θεωρούσε πως βρίσκονταν οι ομηρικές μαρτυρίες.

Το βιβλίο με τίτλο Η Λευκάδα του Wilhem Dorpfeld απο τις εκδόσεις Fagotto books είναι ένα αριστούργημα αισθητικής καθώς μέσα απο τις φωτογραφίες του γερμανού αρχαιολόγου ξεδιπλώνονται οι ανέπαφες ομορφιές της Λευκάδας στις αρχές του 20ου αιώνα.

Πρόκειται για μια τρίγλωσση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά), η οποία συνοπτικά μέσα απο την λαφυρή και επιστημονικά τεκμηριωμένη γραφή τη δρος Κοψιδά-Βρεττού οδηγεί τον αναγνώστη στην ανακάλυψη της θεωρίας του γερμανού αρχαιολόγου. Οπως επισημαίνει η επιμελήτρια της έκδοσης στον πρόλογό της:

“Τη Λευκάδα ,δυό χρόνια αργότερα θα την αναγνωρίσει πρωτεύουσα του οδυσσειακού βασίλειου, με ταξιδιωτικό οδηγό την ομηρική Οδύσσεια. Κι έκτοτε, έως το γέρμα της ζωής και της επιστημονικής του δράσης, η Λευκάδα θα προσδώσει στη θεωρία του περι ομηρικής Ιθάκης το υλικό και τη συνεκτικότητα των στοιχείων για να διαβάσει ιστορικά το νόημα του ομηρικού μύθου.”

Μέσα απο τον πρόλογο της δρος Βιβής Κοψιδά- Βρεττού περνούν οι σχέσεις τους γερμανού αρχιαολόγου με τους ντόπιους συνεργάτες του και προπάντων με την οικογένεια Στεργιώτη απο το Νυδρί, όπου ο Δαίρπφελδ φαίνεται πως εστιάζει το κέντρο του ομηρικού βασιλείου του Οδυσσέα. Αναφορά γίνεται και στον καθηγητή του ΕΜΠ Βασίλειο Φραγκούλη, ο οποίος ανέπτυξε ιδιαίτερη σχέση με τον αιρετικό αρχαιολόγο μεταφράζοντας το ογκώδες έργο του Alt Ithaka στα ελληνικά.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως την πολυτελή έκδοση κοσμούν οι φωτογραφίες του Δαίρπφελδ των αρχών του 20ου αιώνα, όπως τις συγκέντρωσε και τις επεξεργάσθηκε ο διευθυντής του Τμήματος Πολιτιστικών Υποθέσεων του Ινσιτούτου Γκαίτε της Αθήνας Wolfger Pohlmann διοργανώνοντας ανάλογη έκθεση.

Η όμορφη γραφιστική εργασία ανήκει στον εκδότη Νίκο Θερμό, ο οποίος συνέθεσε μια έκδοση-κόσμημα τόσο για το Λευκαδίτικο κοινό, όσο και για τον κόσμο της ερευνητικής αρχαιολογίας.

Οσο για μένα, είμαι ευτυχής που στη ωριμότητά μου εξακολουθώ να περιπλανιέμαι στη θεωρία της Ομηρικής Ιθάκης μέσα απο ένα νέο βιβλίο που αναδεικνύει τον εμπνευστή της αλλά και τους τόπους που μου έδειχνε με περισσή υπερηφάνεια ο λατρεμένος μου πατέρας στα άγουρα χρόνια της αθωότητάς μου.

Friday, August 29, 2008

Ενας αθόρυβος αναχωρητής

Της Ιουστίνης Φραγκούλη

Πριν απο ένα μήνα περίπου έφυγε ξαφνικά κι ανεπάντεχα ο πατέρας του φίλου και συναδέλφου Ηλία Γεωργάκη . Συγκρούσθηκε με ένα ταξί ενώ ήταν στο μηχανάκι του, πήγε στο νοσοκομείο κι εκεί δεν λειρουργούσε ο αξονικός τομογράφος, όπως καταγγέλει ο συνάδελφος και γιός του Ηλίας. Ετσι ο άνθρωπος κίνησε για το σπίτι του χωρίς εξετάσεις. Μετά απο λίγες μέρες αναχώρησε για τις γειτονιές του ουρανού. Ηταν ο πιο αθόρυβος αναχωρητής αυτού του άνυδρου καλοκαιριού της Λευκάδας.

Ο Παναγιώτης Γεωργάκης, επονομαζόμενος Λαμπούρης, ήταν ένας ταπεινός ψαράς, που με το μονόξυλο κι αργότερα με το καϊκάκι του , κατόρθωσε να αναθρέψει δυό εξαιρετικά παιδιά, τον Ηλία Γεωργάκη (δημοσιογράφο στα Νέα) και τη καθηγήτρια του Μουσικού Πανεπιστήμιου Σούλα Γεωργάκη. Αγνός βιοπαλαιστής, φαμελίτης με συνέπεια και ήθος μαζί με τη γυναίκα του σεμνά και αθόρυβα μεγάλωσαν τα βλαστάρια τους σε μια γραφική γειτονιά της παλιάς πόλης, Ορφέως 2, όπως τιτλοφόρησε και το βιβλίο του ο Ηλίας.

Παλιος Λευκαδίτης (μπρανέλος), κανταδόρος και δεινός ψαράς ο Λαμπούρης ξεχωριζε για το δυναμισμό του, την εντιμότητα και την καλωσύνη του. Στη μνημη του παραθέτουμε δυο ποιήματα του γιου του Ηλία Π. Γεωργάκη, δημοσιογράφου στα ''ΝΕΑ":


.ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ

Αυτοι που φεύγουν

ζούνε μέσα απο εμάς.

Μας μιλάνε

με το συλλαβιστό

θρόϊσμα

των ευκαλύπτων.

Με τους ήχους

της καμπάνας

τ' Αη Νικόλα

και της καντάδας

στα καντούνια.

Μας γνέθουν

στα πυρωμένα

ηλιοβασιλέματα

στους Μύλους

στέλνοντας μελωδίες

με τον μαίστρο.

Αυτοι που φεύγουν

ζούνε μέσα απο εμάς.

Μας ακολουθούν

με τα γερασμένα μονόξυλα

στο μώλο.

Με τα κουρασμένα

κύματα

του Κάστρου.

Μας χαιρετάνε

με το αστραπόβροντο

τ΄Αη Γιαννιού

και με τον ήχο

της βροχής

στο τσίγκο.

Με το βρεγμένο χώμα

της Κουζούντελης

και το ''ω γλυκύ μου έαρ''

στην κατάνυξη του επιταφίου.

Με την οργισμένη μυρωδιά

του μάραθου

και τις μετάνοιες

στην Κυρα Φανερωμένη.

Αυτοι που φεύγουν ζούνε

μέσα απο εμάς.

Γιατί είμαστε εμείς....

--------------------------------------------

2.ΤΟ ΠΥΡΟΦΑΝΙ ΕΣΒΗΣΕ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Έσβησε για πάντα το μικρό το πυροφάνι

δεν θα ξανανάψει στο μικρό μας το λιμάνι

σίγησαν οι φάροι απο λύπη

τώρα ο ψαράς τους θα τους λείπει.

Δεν πέταξαν οι γλάροι απο συμπόνια

τον ήξεραν λεβέντη τόσα χρόνια ,

ορθιο στη βάρκανα ψαρεύει

θηρίο στη ζωή του να παλεύει.

Δίχτυα στον παράδεισο θα ρίξει

με φίλους του παλιούς

πάλι θα σμίξει

θλίψη στ΄Αη Νικόλα το νησάκι

έρημο στο μώλο το βαρκάκι.

Δάκρυσαν της Γύρας τα κρινάκια

στάση εργασίας τα καμάκια

μπόρες, κακουχίες και χειμώνες

πάλεψε, έδωσε αγώνες.

Ήθος, εντιμότητα και θάρρος

πατέρα στην πορεία θάσαι φάρος

στην άδικη ζωή ήσουν θηρίο

στους ήρωες ποτέ δεν λένε αντίο.

Sunday, August 24, 2008

Καλοκαίρι 2008 στη Λευκάδα

Της Ιουστίνης Φραγκούλη

Η Λευκάδα είναι η άγνωστη πλέον μικρή πατρίδα μου, καθώς τον Αύγουστο την είδα να υποφέρει υπο το βάρος και την αναρχία των χιλιάδων τουριστών , που ισοπέδωσαν την εικόνα της και με έκαναν να νιώσω απόλυτα ξένη στον τόπο μου.

Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξη και συγχωρητική για τα παρεπόμενα της εξέλιξης του τουρισμού, αλλά πραγματικά η πληθωρική αντιαισθητική επίθεση των ημερήσιων τουριστών, δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες. Οι άλλοτε μακριές παραλίες του νησιού ασφυκτιούσαν απο κόσμο, τα παραλιακά χωριά κυριολεκτικά πνιγόνταν στους περιπατητές ενός καλοκαιριού που μου φάνηκε ανερμάτιστο και χυδαίο.

Τελικά, ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποίησα πως η γέφυρα που ενώνει το νησί μου με τη Στερεά Ελλάδα είναι η κερκόπορτα του φτηνού και απρογραμμάτιστου τουρισμού, αυτού που τελικά καταργεί την αισθητική των απλών καθημερινών πραγμάτων.

Φυσικά ως γνήσια σοκακιάρα, πήρα τους εσωτερικούς δρόμους της Χώρας και περπάτησα στις γειτονιές με τα γιασεμιά και τους κισσούς, θαύμασα την ανακαίνιση των παλιών σπιτιών της πολης μου. Οσφρίσθηκα λεβάντες να ξεχύνονται απο κρυμμένους κήπους ελάχιστων τετραγωνικών και απόλαυσα πρωινούς καφέδες στην παραλία του ιβαριού.

Απο τις ωραιότερες στιγμές που έζησα ήταν η περιηγησή μου στην έκθεση Λευκαδίτικου Βιβλίου που οργάνωσαν οι Λευκάδιοι φοιτητές στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας. Απόλαυσα στην κοντινή μου θέα τα βιβλία των Λευκαδίων ποιητών, συγγραφέων, ιστορικών, μελετητών, απο Βαλαωρίτη και Σικελιανό μέχρι σύγχρονους λογοτέχνες του νησιού μου. Κι ένιωσα περήφανη που κατάγομαι απο αυτή τη μαγική κουκίδα του Ιονίου, που τροφοδοτεί τις τέχνες και τα γράμματα διαρκώς με νέο αίμα.

Πάντως, η κορύφωση των πολιτιστικών εκδηλώσεων της Λευκάδας ήταν η παρουσίαση του νέου βιβλίου της Βουτσινά για τη λευκαδίτικη μαγειρική με συνταγές απο γυναίκες της πόλης και των χωριών του νησιού. Σκηνοθετήθηκε με απόλυτη μαεστρία στον κήπο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης και με παρέπεμψε σε μνήμες μακρινές, καθώς αυτό το κτίριο αποτέλεσε το σημείο αναφοράς της πολιτιστικής μου μνήμης, αφού τα καλοκαίρια ο πατέρας μου μας έπαιρνε απο το χέρι για να δανειστούμε με τα αδέλφια μου τις περιπέτειες της Πολυάννας, τη Τζέιν Εϊρ, τις 20.000 Λεύγες του Ιουλίου Βέρν και όλα τα κλασικά αρστουργήματα της παιδικής και ενήλικης λογοτεχνίας. Το περήφανο φοινκόδεντρο, το μεγαλόπρεπο ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο της Βιβλιοθήκης, το ίδιο το θέμα του βιβλίου, το ηδύποτο που προσφέρθηκε στην είσοδο αλλά και οι γνήσιοι Λευκαδίτες και Λευκαδίτισσες που είχα χρόνια να συναντήσω στην πόλη μου, συνέθεσαν την ατμόσφαιρα της τέλειας εκδήλωσης.

Οι Κυριακές μου πέρασαν στην εκκλησία του πατέρα μου, τους Αγίους Αναργύρους, με τη χορωδία του Πάνου Ορφανού να ψέλνει πολύφωνα και υπέροχα τη θεία λειτουργία. Στο αριστερό ψαλτήρι ο δάσκαλος κ. Κάτσενος και ο γιός του, που με εντυπωσίασε με την ωραία ψαλμωδία του. Ομως η κορυφαία στιγμή ήταν η παρουσία της υψιφώνου Ζωής Κόγκα, που έψαλε μαγικά σκορπίζοντας τη σπάνια φωνή της στο χώρο των εικόνων και των θυμιαμάτων. Ηταν ώρες αυτοσυγκέντρωσης, ανασυγκρότησης, προσωπικής ηρεμίας και τελικά μιας σαφούς συνείδησης για το ψυχικό λιμάνι που αποτελεί ο θρησκευτικός πολιτισμός μας.

Γνώρισα απο κοντά το νέο μας μητροπολίτη κ. Θεόφιλο Μανωλάτο, που μου φάνηκε προσηνής, νέος, ευγενής και καλλιεπής. Εύχομαι να αγαπηθεί απο το χριστεπώνυμο λαό της Λευκάδας όπως οι προκάτοχοί του και να δρομολογήσει δυναμικά τα χρόνια προβλήματα της Μητρόπολης Λευκάδας. Πιστεύω πως με την ορμή της νιότης του, τη μεθοδικότητα και την εξυπνάδα του θα λύσει τους γόρδιους δεσμούς της εκκλησίας τη Λευκάδας.

Απο τις ομορφότερες στιγμές μου ήταν η εκ βαθέων εξομολόγηση με τις φιλενάδες του σχολείου, αυτές που αποτέλεσαν το υλικό για το μυθιστόρημα Ψηλά Τακούνια Για Πάντα. Εστω και για λίγο η Αγγελικη Σπηλιά, η Δήμητρα Καράμπαλη, η Μόλυ Φλωρίου, η Σία Καμινάρη και άλλες καλλονές βρεθήκαμε να ανταλλάσσουμε τα λόγια του καλοκαιριού, που τα καταπίνουν οι ανελέητοι χειμώνες. Η Μαριάννα Καρφάκη ως γνήσια κάτοικος Λευκάδας ήταν δοσμένη στην ανοικοδόμηση των κατοικιών της. Η Νέλη Κατωπόδη ήταν χαμένη στο πένθος για το θείο της και η Νανά Μελά έτρεχε στις ραχούλες για μεζέδες πάλι! Το χάρηκα ειλικρινά που ο συμμαθητής μας Θοδωρής Μαυρομάτης μας χαιρετούσε αυτό το καλοκαίρι με το μαγικό μότο : Καλώς τις κατα δέκα χρόνια νεότερες συμμαθήτριές μου!

Απόλαυσα ειλικρινά την κουβέντα με τις δοκτορέσσες Βιβή και Αννα Κοψιδά και τον δρα Σπύρο Βρεττό έστω και για λίγο. Είχαμε να πούμε τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρόνο και δεν χορταίναμε να συζητούμε και να προγραμματίζουμε για το χειμώνα!

Αναζήτησα συστηματικά τον Μάκη Καράμπαλη, θεράποντα ιατρό του μακαριστού Μητροπολίτη Νικηφόρου. Του ζήτησα να μου πεί τα λόγια που αντάλλασσε με το σεβασμιότατο τα τελευταία χρόνια και πιστοποίησα πως το ερώτημα του θανάτου παραμένει βασανιστικό και για τους «μακάριους πιστεύοντας»! Ηπια καφέ στη βεράντα του ένα απόβραδο καλοκαιριού με την Αννούλα να συζητάει με τις φίλες της στο σαλόνι, το στολισμένο με τα αστικά λευκαδίτικα έπιπλα.

Είδα το Γούρμο και γέλασα μέχρι δακρύων με τις έξυπνες ατάκες του. Καθόταν με τον Φούκα και τον Αλέξη Κωστάλα , ο οποίος ήρθε στη Λευκάδα απο την Κίνα ειδικά για να συμμετάσχει στην παρουσίαση του φεστιβάλ όπως κάθε χρόνο. Ανταλλάξαμε στα πεταχτά επιχειρηματολογία για τον δυτικό πολιτισμό σε σχέση με εκείνον του Κομφούκιου.

Πήγα σε δύο κοσμικά γεγονότα του καλοκαιριού. Το ένα ήταν τα βαφτίσια της εγγονής του ζεύγους Μάκη και Φραντζέσκας Χαλικιά στο υπέροχο σπιτικό τους στον κόλπο των Συβότων. Ηταν μια εξαιρετική βραδυά σχεδιασμένη με το λιτό και επιβλητικό στύλ οικδέσποινας Φραντσέσκας. Το δεύτερο ήταν η ονομαστική γιορτή του πολιτευτή Παναγιώτη Καββαδά στο κτήμα τους στον Επίσκοπο. Κι αυτή η νύχτα με το φεγγάρι να αντιφεγγίζει στον κολπίσκο ήταν σχεδιασμένη με το εξαιρετικά φινετσάτο στύλ της συζύγου Γεωργίας, που οργάνωσε μια προπανσεληνιακή νύχτα με ωραίους καλεσμένους.

Την έκλειψη της σελήνης την είδα στο μπαράκι του Δίαυλου συντροφιά με τις συμμαθήτριες πίνοντας τρελλά μοχίτος. Εστειλα βουβά χαιρετίσματα στην Κωνσταντίνα μου που κατοικεί πλέον στη γειτονιά του ουρανού. Στο μεταξύ την επισκεπτόμουν σχεδόν καθημερινά στον τελευταίο οίκο της. Της στόλισα τα βάζα με λουλούδια , της άναβα καθημερινά το καντηλάκι της. Κι εκείνη για να με συντροφέψει πετούσε γύρω μου διαρκώς με τα φτερά της πεταλούδας.

Ακόμη ένα καλοκαίρι στη Λευκάδα καταχωρήθηκε στην ιστορική μνήμη καθώς του χρόνου θάναι ένα άλλο καλοκαίρι, διαφορετικό! Ετσι;



Αλέξανδρος και μαννούλα στο πάρτυ του Παναγιώτη Καββαδά



Οι μόνες ήσυχες στιγμές ήταν στο Μύλο του Ορλώφ με θέα το απόλυτο Ιόνιο Πέλαγος




Η Κωνσταντίνα ερχόταν συνεχώς ντυμένη στα πλουμιστά χρώματα της πεταλούδας




Το ζεύγος Γιώργου Κοντογεώργη, καθηγητού Πολιτικής Επιστήμης του Παντείου στα βαφτίσια της Χριστίνας





Στον κόλπο των Συβότων Λευκάδας λίγο πριν απο τη βάφτιση της Χριστίνας, εγγονής Μάικ και Φραντζέσκας Χαλικιά. Η θάλασσα στενάζει απο τα κότερα.



Στον κήπο της Εδέμ-Δημόσιας Βιβλιοθήκης ο νέος μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης κ. Θεόφιλος παρακολουθεί την παρουσίαση του βιβλίου Λευκαδίτικα Μαγειρέματα΄.