Σε Πρώτο Πλάνο. Το Μιχάλη Κακογιάννη σκηνοθετεί ο Χρήστος Σιάφκος

Της Ιουστίνης Φραγκούλη

«Σε Πρώτο Πλάνο» ο εκλεκτός συνάδελφος Χρήστος Σιάφκος άφησε να κυλήσει η γεμάτη επιτυχίες ζωή του διεθνούς σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, δίνοντας βήμα σε μια βιογραφία που είναι συνώνυμη του μικρού ελληνικού σινεμά εκτος συνόρων. Πρόκειται για μια σεμνή αλλά γεμάτη φωτογραφικό υλικό έκδοση υπο τον τίτλο «Σε Πρώτο Πλάνο»,που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Ο Χρήστος Σιάφκος σιωπηλός σκηνοθέτης του λόγου είχε να επιλέξει απο μια απίστευτη πληθώρα σκηνών και προσώπων, που αποτέλεσαν την υπέροχη δραματουργική ζωή του Ελληνοκύπριου ηθοποιού και σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη. Με απίστευτη οικονομία λόγου ο έγκριτος συνάδελφος έχει επιλέξει τις σημαντικότερες στιγμές της δημιουργίας του ιερού τέρατος, ο οποίος κυκλοφορεί ανάμεσά μας ακόμη στα 90 του ανίκανος να αποτρέψει τους χυμούς της εφηβικής περσόνας του.

Εχοντας προσωπικά γνωρίσει το φειδωλό σε λόγους Μιχάλη Κακογιάννη εκ του σύνεγγυς εδώ στο Μόντρεαλ, ξέρω πολύ καλά πως η επιτυχία του Χρήστου Σιάφκου ήταν να αιχμαλωτίσει στο μαγνητόφωνο τις μνήμες του ανδρός , καθώς ο διεθνής σκηνοθέτης υπήρξε και παραμένει λακωνικός στο λόγο και καχύποπτος με τους δημοσιογράφους. Ετσι, το γεγονός ότι ξεδιπλώθηκε αυτή η γεμάτη θρίαμβους και πόνο ζωή σε τούτο το υπέροχο πόνημα αποτελεί απο μόνο του είδηση για μας τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ δημοσιογράφους.

Μπαίνοντας βαθειά στην προσωπική αφήγηση διαπιστώνει κανείς πως ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν καμωμένος απο τη στόφα του μεγάλου καλλιτέχνη, αφού για Νομική ξεκίνησε στην Αγγλία και βρέθηκε τελικά πίσω απο την κάμερα προσφέροντας στη διεθνή κινηματογραφική σκηνή τα αριστουργήματα του αρχαίου ελληνικού δράματος αλλά και σύγχρονες Ελληνικές μορφές όπως αυτήν του Καζατζάκειου Ζορμπά.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης είχε την τύχη να σκηνοθετήσει τη μεγάλη δραματουργό Ελλη Λαμπέτη, να ανακαλύψει την Ειρήνη Παππά, να ποδηγετήσει τον Αντονι Κουίνς, να αντλήσει μουσική απο το Μάνο Χατζηδάκι, να χρησιμοποιήσει σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη, να παίξει με τα σπουδαιότερα ονόματα της εποχής του.

Ο Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης, με καταγωγή απο αστική οικογένεια της Κύπρου, σπούδασε στην Αγγλία μέσα στην καρδιά του Β Παγκοσμίου Πολέμου, ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο, έγινε θεατράνθρωπος, έμπλεξε με τη σωστή παρέα το σωστό χρόνο κι έτσι έγινε ο άνθρωπος που έκανε εξαγωγή ελληνικού κινηματογραφικού πολιτισμού για τρείς δεκαετίες στο Χόλλυγουντ, τις Κάννες και αλλαχού.

Οπως σημειώνει ο Χρήστςο Σιάφκος στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι ο πρώτος, ανάμεσα στους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού συναδέλφους του σκηνοθέτες, που μπόρεσε να βγάλει την Ελλάδα έξω από τα σύνορά της. Και το έκανε αυτό μεταφέροντας στον κινηματογράφο τον Ευριπίδη και τον Καζαντζάκη, κάνοντάς τους αγαθό του διεθνούς κοινού, προβάλλοντας την ιδέα του ελληνισμού, όταν στην κοιτίδα του επί της ουσίας δεν υπήρχε καν σοβαρή κινηματογραφία. Στη βιογραφία του διηγείται ακριβώς αυτό τον άθλο αλλά και την περιπέτειά του στον κόσμο του σινεμά και του θεάτρου. Αφηγείται ακόμα τα συμβάντα του πολυκύμαντου βίου του, τις συναντήσεις του με τους ισχυρούς της τέχνης, της πολιτικής και της κοινωνικής ζωής, τους Κένεντι, την Κάλλας, τον Ωνάση, τους σταρ του διεθνούς κινηματογράφου αλλά και τους λατρεμένους του ταλαντούχους ηθοποιούς. Ο γεννημένος Κύπριος και πολιτογραφημένος Έλληνας του κόσμου μάς μεταφέρει στις μεγάλες μητροπόλεις όπου ανέβασε όπερα, τραγωδία, Σαίξπηρ, αλλά και σύγχρονους δραματουργούς. Μας επιτρέπει την είσοδο στα λαμπρά σαλόνια και στα πολυτελή ξενοδοχεία όπου έζησε και τελικά άφησε πίσω του επιλέγοντας ένα σπίτι με θέα στην Ακρόπολη. Ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, που έχτισε μόνος την καριέρα του, ανεξάρτητος τόσο ώστε να αρνηθεί το Χόλιγουντ, κατάφερε να καθιερώσει την Ελλάδα στον διεθνή απαιτητικό καλλιτεχνικό στίβο με μοναδικά εφόδια το πείσμα και το ταλέντο του. Ακολουθώντας τις διαδρομές του, γευτείτε τη λάμψη του μύθου του.»

Θα πρέπει να πώ ότι το βιβλίο του Χρήστου Σιάφκου για το Μιχάλη Κακογιάννη με καταγοήτευσε με τις άγνωστες λεπτομέρειες του έργου του δεύτερου, αφήνοντάς με με την αίσθηση ότι εμείς οι Ελληνες οφείλουμε τα πλείστα στο μέγιστο σκηνοθέτη. Κι ότι οφείλουμε ομοίως τα πλείστα στο Χρήστο Σιάφκο που κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει τις ωραιότερες στιγμές ενός ιερού τέρατος στο λυκόφως της ζωής του. Τούτο το βιβλίο αποτελεί το απόλυτο ιστορικό ντοκουμέντο για ένα πρόσωπο και μια εποχή, όπου ο μικρός ελληνικός κινηματογράφος είχε γίνει απόλυτα, κυριαρχικά και αναμφισβήτητα
διεθνής.

Κι όμως αυτό που κράτησα απο όλη την προσωπική αφήγηση του Μιχάλη Κακογιάννη ήταν τούτα τα λόγια περι της ελληνικότητάς του: «Σκέφτομαι συχνά τι είμαι και αποφασίζω πως τελικά είμαι φιλέλλην, θεωρώ τον όρο σημαντικότερο αφού υποδεικνύει ότι λατρεύω κάτι που δε μου δόθηκε εξ ορισμού , αλλά, αντιθέτως ότι πρόκειται για αγαθό που κατέκτησα συνειδητά.Παράλληλα είμαι και Ελληνας απο την Κύπρο, κάτι που τίμησα συχνά με έργα κι όχι απλώς με λόγια».

Μίνι βιογραφικό του Χρήστου Σιάφκου

Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΑΦΚΟΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953 και σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο στη Σικελία της Ιταλίας. Έχει εργαστεί αρχικά ως ρεπόρτερ και στη συνέχεια ως υπεύθυνος τμημάτων και αρχισυντάκτης σε εφημερίδες και περιοδικά, σχεδόν πάντα στο χώρο του πολιτιστικού ρεπορτάζ. Συνεργάζεται πλέον με το "Επτά" της "Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας". Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1999 και έκτοτε έχει γράψει τέσσερα μυθιστορήματα και μια βιογραφία και έχει συμμετάσχει σε συλλογές διηγημάτων. Έχει μεταφράσει μυθιστορήματα, δοκίμια και ποίηση από τα ιταλικά.