‘Οταν η ποίηση δεν αγκυροβολεί !

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη



Τη γνωρίζω μια δεκαετία τώρα και την παρακολουθώ μέσα απο τα γραπτά της που είτε είναι πολιτικά, είτε κοινωνικά είτε απλά σχόλια στα διάφορα ιντερνετικά μέσα αποπνέουν πάντα μια ποιητικότητα. Στα 10 χρόνια της φιλίας μας με τη Ρίτσα Μασούρα, κάπου και πού,  δειλά και ταπεινά ξεγλιστρούσαν κομμάτια της πραγματικής της ποίησης στο διαδίκτυο και τα ρουφούσα με τη δίψα της λογολατρείας που με διακατέχει εδώ στην ξένη.


Η Ρίτσα Μασούρα είναι μια τεχνήτρια του λόγου, μια φωτισμένη πηγή γνώσεων στην εξωτερική πολιτική του πλανήτη αλλά και μια μήτρα γραφής σε όλα τα είδη του ευλογημένου είδους που αρχίζει από τη δημοσιογραφία και καταλήγει στη λογοτεχνία.


Δεν είναι τυχαίο πως η πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο "Οι Άγκυρες δεν Ωφελούν» (εκδόσεις Φίλντισι) αγκαλιάσθηκε με επαίνους από όλο το λογοτεχνικό κόσμο. Είναι η φυσική συνέπεια μιας ζωής στη γραφή που έρχεται να περικλείσει στο αινιγματικό πλέγμα της ποίησης όλα αυτά που ορίζουν τη Ρίτσα Μασούρα ως γυναίκα που έχασε νωρίς το σύντροφό της, ως μητέρα, ως φίλη, ως παρατηρήτρια του έξω κόσμου.


Ω ναι! βυθίζοντας επι μέρες το μυαλό μου στα ποιήματα της συλλογής της αναπνέω λέξεις, εικόνες, αλήθειες ραντισμένες με τη λυρικότητα αλλά και τα στέρεα νοήματα μιας οντότητας που περπάτησε με σταθερά βήματα τα μονοπάτια της δημοσιογραφίας τιμώντας αυτή την ιδιότητα και χρησιμοποιώντας την ως βάση για το μακρύ δρόμο της περιεκτικής ποιητικής περιπέτειας.


Η συλλογή αρχίζει με ποιήματα αφιερωμένα στο σύντροφο και σύζυγό της που έφυγε ξαφνικά αφήνοντάς την να μεγαλώσει δυό αγόρια σε τρυφερές ηλικίες. Κορυφαίο ποίημα από το οποίο αντλήθηκε και ο τίτλος της συλλογής είναι ο «Συμβιβασμός»: 


Και τότε θυμήθηκα πως καμιά φορά οι άγκυρες δεν ωφελούν.

Λιμνάζουν οι βάρκες σαν μείνουν ώρες δεμένες στο μουράγιο.

Το ίδιο και οι άνθρωποι. 


Από το σπαρακτικό ποίημα «Κι ήταν ο Δαίδαλος μαζί σου» διαλέγω:

Κι ήταν ο χρόνος αυτός που μούδειξε

Πως όσο κι αν προσπάθησα

Να σε καλύψω από τον Ήλιο,

Όσο κι αν φώναξα

Κι αν παρακάλεσα να εισακουστώ,

Εσύ επέλεξες τη μεγάλη φυγή. 


Η δεύτερη ενότητα των ποιημάτων της Ρίτσας Μασούρα αναφέρεται στην υπαρξιακή, οικονομική, κοινωνική, πολιτική κρίση όχι μόνο της Ελλάδας αλλά του κόσμου καθώς η ίδια παίρνει το περισκόπιο της δημοσιογραφικής της ακμάδας και καταγράφει τις πτυχές που απασχολούν την ανθρωπότητα ρίχνοντας φως στις προσωπικές της πληγές:

Απο το ποίημα «Μια κακοποιημένη, τελικά, ευζωία» είναι το απόσπασμα:

Κι ύστερα ήρθε η κρίση.

Γυμνή,

Όπως πρέπει να είναι

Μια περίοπτης οδύνης κρίση.

Ήταν σαν διαρκής θάνατος

Χωρίς κηδείες,

Μοιρολόγια,

Ψάλτες και δεσποτάδες.


Η Τρίτη ενότητα  των ποιημάτων της συλλογής είναι αφιερωμένη στα τρυφερά παιδικά χρόνια και την αναφάλεια του έρωτος όπως αυτός πήρε μορφή στις διάφορες φάσεις της ζωής της Ρίτσας Μασούρα.

Διαβάζω από το «Σπίρτο»:

Ξυπνούσα τις νύχτες.

Ούρλιαζα από θυμό.

‘Απλωνα το οργισμένο κορμί μου

Πάνω σε δυό σανίδες ενωμένες.


Η Ρίτσα Μασούρα κλείνει το καθρέφτισμα της ψυχής της με την τέταρτη σειρά ποιημάτων που αφορούν στα υπαρξιακά της ερωτήματα. Με γλαφυρότητα περιγράφει τα μεγάλα της ζητήματα, τις απογοητεύσεις της, τις συνθήκες θρησκείας των άλλων λαών. Διαλέγω το ποίημά της «Η Προσευχή»:

Υπέρλαμπρος ήλιος κάτω απ΄το μάτι του Θεού.

Ας σεβαστούμε όσα μας δόθηκαν.

Είναι κι αυτό ένα από τα αιτήματά μου,

Καθώς σιγά-σιγά σμικρύνομαι

Κι αποχωρώ.

Ας εισακουστώ.


Η Ρίτσα Μασούρα μέσα από την ποίησή της δείχνει πως είναι ένα όν που αγγίζεται από τον πόνο και τον μετουσιώνει σε λυρισμό, που βυθίζεται στα ερωτήματα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, που λυγίζει και ξανασηκώνεται, που δεν σταματάει ούτε φοβάται μπροστά σε άλυτους γρίφους.


Η εκπληκτική ταξινόμηση των ποιημάτων της συλλογής της αναδεικνύει τη νομική της κατάρτιση, η επιλογή του εκδοτικού οίκου αλλά και ο πίνακας του Ψυχοπαίδη για το εξώφυλλο αποκαλύπτουν την καλλιτεχνική της φύση.


Μια συλλογή ποιημάτων που αφήνει τον αναγνώστη με αίσθημα αγαλλίασης ανεβάζοντάς τον στο επίπεδο της πνευματικής ηδονής.

Αθήνα: Μια πόλη όπου οι πολίτες ασφυκτιούν απο ανασφάλεια και αδικία

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη



Βρέθηκα στην Αθήνα μπροστά στην κοσμική καταστροφή μιας διάρρηξης μετά κλοπής ακριβών αντικειμένων. Ναι, οι κλέφτες παραμονή Χριστουγέννων παραβίασαν την πόρτα του διαμερίσματος και μπήκαν μέσα φέρνοντας κάτω ολάκερο το σπίτι. Ξεδόντιασαν τις οικιακές συσκευές μήπως βρουν χρήματα και χρυσό μέσα στα απόκρυφά τους, χάλασαν τον ηλεκτρισμό του διαμερίσματος, λέρωσαν με τα άνομα χέρια ή γάντια τους τοίχους, έσπασαν μπρίζες, έσπασαν τα πλακάκια του υπερυψωμένου δαπέδου της κουζίνας, άνοιξαν και πέταξαν όλα τα φίλτρα του απορροφητήρα της κουζίνας,  έβγαλαν όλα τα ρούχα και αντικείμενα του σπιτιού έξω απο τις ντουλάπες και τα συρτάρια. Ολική καταστροφή.


Είπα να μην πενθήσω μια ακόμη διάρρηξη και κλοπή στο σπίτι της Βασιλέως Κωνσταντίνου (κέντρο καράκεντρο με -υποτίθεται- αστυνομική φύλαξη στις γύρω πρεσβείες) είπα να μην κλάψω τις απώλειες γιατί ήταν υλικές και τελικά ο λογαριασμός είναι η σωματική ακεραιότητα και η υγεία. Ωστόσο, το αίσθημα της ανασφάλειας που με έχει κατακλύσει είναι δύσκολα διαχειρίσιμο.


Από την ώρα που έφτασα στην Αθήνα ξεκίνησα το γολγοθά της υποβολής αίτησης στην Ασφαλιστική για να πληρωθώ για τα αυτονόητα: την αντικατάσταση της σπασμένης κλειδαριάς, το χρωμάτισμα στους τοίχους που σημειωτέον είχαν πλυθεί επί τρείς μέρες από την καθαρίστρια, την αποκατάσταση του δαπέδου με τα πλακάκια , την αποκατάσταση του ηλεκτρισμού, την αντικατάσταση διαφόρων σπασμένων αντικειμένων, μπριζών, χερουλιών κλπ.


Κι έτσι ξεκίνησε η μικρή τραγωδία του μέσου Έλληνος. Κάλεσα την Ασφαλιστική και μου έστειλαν ένα ευπρεπή κύριο, ο οποίος ονομάζεται πραγματογνώμων. Ο παραγματογμώμων αποφάσισε να μας κάνει τη ζωή πατίνι:

1.   Δεν αναγνώριζε την αντικατάσταση της κλειδαριάς, έπρεπε να μας δώσει έγγραφη δήλωση ο κλειδαράς ότι όντως αντικατέστησε την σπασμένη κλειδαριά

2.    Ενώ ήταν πραγματογμώνων ζήτησε να φέρουμε εμείς ηλεκτρολόγο για να αποτιμήσει τις ζημιές του ηλεκτρικού συστήματος αλλά να είναι παρών να ελέγξει την πραγματομοσύνη του δικού μας ηλεκτρολόγου

3.   Είπε στον πλακατζή μας που επίσης ήρθε για εκτίμηση της ζημιάς (ενώπιον αυτού, δηλαδή του πραγματογνώμονα της Ασφαλιστικής) να πάει στο τάδε μεγαλοκατάστημα να ελέγξει αν υπάρχουν τρία πλακάκια της προηγούμενης εικοσαετίας κι αν δεν υπάρχουν τότε να περάσει ο ίδιος να το πιστοποιήσει για να εγκρίνει την αντικατάσταση ενός δαπέδου 5 τετραγωνικών μέτρων.

4.   Επιπλέον, είπε ότι δεν του έφτανε η αναφορά της Αμεσης Δράσης για το επεισόδιο αλλά οφείλαμε να πάμε στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα να υποβάλουμε μήνυση κατ΄αγνώστων και να του την προσκομίσουμε, αλλοιώς η Ασφαλιστική δεν λαμβάνει υπόψην την αναφορά της Αμεσης Δράσης.

Το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα ήταν απέναντι από το σπίτι μου, το τμήμα Ρηγίλλης, όπου έφτασα επάνω και μου είπαν πως δεν είχα δικαίωμα να υποβάλλω εκεί μήνυση αλλά στο ΑΤ Παγκρατίου, όπου ανήκει η περιοχή μου. Δεν κατάλαβα γιατί δεν μπορείς να κάνεις μια καταγγελία μιας κλοπής σε οποιοδήποτε αστυνομικό τμήμα, αφού θα μπορούσε να καταγραφεί στην μεγάλη βάση των δεδομένων. Αλλά αυτή είναι τροφή προς σκέψη.


Μέσα στα νεύρα ανηφόρησα για το Παγκράτι, όπου έφτασα στο άθλιο ΑΤ Παγκρατίου. Περίμενα κάποιους γέρους να τελειώσουν την κατάθεση που τους είχαν κλέψει καθόσον βρίσκονταν στο σπίτι. Οι τοίχοι λεροί, άπλυτοι, σιχαμένοι. Το καλοριφέρ κλειστό κι αν δεν ήταν μια ηλιόλουστη μέρα έξω θα τρέμαμε με σπασμούς.


Επιτέλους, έφτασα στο αρμόδιο τμήμα όπου ο ευγενής αστυνομικός μου σύστησε να κάνω μήνυση αλλά να μη ζητήσω να πάρουν αποτυπώματα διότι δεν έχει καμία αξία και θα μου λερώσουν τους τοίχους. Υπέβαλα μήνυση κατ’ αγνώστων , έκανα ακριβή αναφορά των ζημιών και των κλαπέντων, αν και ο αστυνομικός μου είπε ότι δεν υπήρχε καμία ελπίδα να εντοπισθούν οι δράστες που κάνουν δέκα διαρρήξεις την ημέρα στην περιοχή Βασιλέως Γεωργίου (λίγες επί της Βασιλέως Κωνσταντίνου) και γενικά πως πρόκειται για ένα άλυτο γρίφο.


Τα ταβάνια ήταν υγρά κι έπεφταν σοβάδες, οι τοίχοι σιχαμένοι, το περιβάλλον ολόγυμνο και κρύο. ‘Ηταν επιεικώς τριτοκοσμική η εμφάνιση του ΑΤ Παγκρατίου. Ρώτησα τους τρείς αστυνομικούς της αίθουσας πώς γίνεται να δέχονται να δουλεύουν υπό τέτοιες αντίξοες συνθήκες και μου απάντησαν ότι υπάρχουν και χειρότερα αστυνομικά τμήματα.


Η αλήθεια είναι ότι η ζωή δεν με φέρνει συχνά στις δημόσιες υπηρεσίες της Αθήνας. Όταν ανέφερα τα γεγονότα οι φίλοι μου στην πρωτεύουσα με διαβεβαίωσαν πως η κατάσταση στα κτήρια των δημοσίων υπηρεσίών είναι έτσι και χειρότερη.


Εφυγα για το Μόντρεαλ με μια πικρή αίσθηση απογοήτευσης στην ύπαρξή μου. Η πολυκατοικία μου έρμαιο των ληστών που μπαίνουν χωρίς κανένα πρόβλημα απο την κεντρική πόρτα της πολυκατοικίας (στον 5^ο όροφο  υπάρχει ιατρείο και ανεβοκαταβαίνουν δεκάδες άτομα ανεξέλεγκτα την ημέρα). Οι δρόμοι γύρω με πρεσβείες αλλά οι αστυνομικοί μόνο μπροστά απο τις πρεσβείες, η περιοχή χωρίς καμία αστυνόμευση, επίβλεψη προστασία. Αμπέλι ξέφραγο.


Η Ασφαλιστική να προσπαθεί με τον πραγματογνώμονά της  να αποφύγει την όλη πληρωμή της αποζημίωσης για την αποκατάσταση των ζημιών από τη διάρρηξη...


Το Αστυνομικό Τμήμα να είναι ένα ερείπιο και να θεωρείται μια κανονική κατάσταση...Η ντεκαντάνς στο απόγειό της.


Αναρρωτιέμαι αν οι άρχοντες της χώρας, πρωθυπουργός, αττικάρχης, δήμαρχος και λοιποί υπεύθυνοι έχουν αντιληφθεί την αθλιότητα που επικρατεί στην Αθήνα που θάπρεπε να είναι η κορωνίδα των πόλεων καθώς κρατάει την τιάρα που λέγεται Παρθενώνας...


Αναρρωτιέμαι αν πήγαν μια βόλτα στα κτήρια των δημοσίων υπηρεσιών... αν είδαν την αφύλακτη πόλη... αν ελέγχουν τις ασφαλιστικές εταιρείες ...

Αναρρωτιέμαι πόση ανασφάλεια νιώθεις τον 21^ο αιώνα στην πιό αρχαία και ιστορική  πόλη της Ευρώπης!