Το Καλοκαίρι του Κανενός

                                       

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

 

Το πιό πρόσφατο μυθιστόρημα με τίτλο «Προσωπαγνωσία» της πολύγραφότατης συγγραφέως και ποιήτριας Ελένης Γκίκα είναι μια ωδή στο λαβύρινθο της προσωπικής και επαγγελματικής τραγωδίας που τη στιγμάτισε όταν ακριβώς χτύπησε τα 50 της χρόνια. Γιατί όμως επέλεξε τον τίτλο «Προσωπαγνωσία»; Στην αρχή πίστεψα πως ήταν ένα λογοπαίγνιο μα μπαίνοντας στην εγκυκλοπαίδεια ανακάλυψα ότι πρόκειται για μια νευρολογικού είδους διαταραχή όπου το άτομο δεν μπορεί να αναγνωρίσει πρόσωπα και να τα ταυτίσει με ονόματα:

«Φαίνεται περίεργο αλλά ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν πρόσωπα παρότι δεν έχουν πρόβλημα όρασης,  μια διαταραχή που καλείται προσωπαγνωσία. Μπορούν να διαβάσουν, να εργαστούν και να κυκλοφορήσουν στον δρόμο αλλά δεν μπορούν να αναγνωρίσουν πρόσωπα που έχουν συναντήσει πολλές φορές, ούτε ακόμα συναδέλφους ή το/τη σύζυγο και το παιδί τους. Η προσωπαγνωσία δεν σχετίζεται με δυσλειτουργία ή απώλεια μνήμης, προβλήματα όρασης ή μαθησιακές δυσκολίες. Σε κάποιες περιπτώσεις, αποτελεί σύμφυτη διαταραχή, παρούσα από τη γέννηση.»

Σε αυτό το μυθιστόρημα η Ελένη Γκίκα περιγράφει πώς η ηρωίδα της (η ίδια δηλαδή) έχασε τον κόσμο κάτω από τα πόδια της όταν την χτύπησαν ταυτόχρονα δύο δυστυχίες: η απώλεια της εμβληματικής δουλειάς της στο χώρο του βιβλίου μέσα από τα ένθετα που κατέθετε επί δύο δεκαετίες στην εφημερίδα Πατρίδα αλλά και η απώλεια της μνήμης του πατέρα της.

Κλείνει τα 50 της «Τούτο το καλοκαίρι κλείνω τα πενήντα/ ο θάνατος ασταμάτητα με ροκανίζει. Όποτε επιστρατεύεται ο Μπόρχες, μπόρα μυρίζει».

Έτσι ξεκινάει το αυτοβιογραφικό της αφήγημα που βουτάει στα λασπόνερα της δημοσιογραφικής κρίσης, όπου με αφορμή την χρηματοπιστωτική τραγωδία της χώρας, η εφημερίδα της προβαίνει σε μαζικές απολύσεις. Πρώτη περικοπή των νέων ανάλγητων αφεντικών που ήθελαν να φέρουν την δήθεν οικονομική εξυγίανση της εφημερίδας είναι οι σελίδες του βιβλίου, τις βρίσκουν περιτττή πολυτέλεια, της το λένε κατάμουτρα. Σοκάρεται διότι για εκείνη το βιβλίο αποτελεί το απάγγειο κάθε τρικυμίας. Τους ποιητές και τους συγγραφείς επιστρατεύει στο μυαλό της για να αμυνθεί των παράξενων καιρών.

Προσπαθεί να πιαστεί από κάπου, απο την οικογενειακή φιλία της με τον «παππού» ιδρυτή της εφημερίδας ,από την κόρη του με την οποία διατηρεί μια εγκάρδια σχέση.Παλεύει να αμυνθεί προστατεύοντας όχι μόνο τη δική της επαγγελματική σχέση (βρίσκεται εκεί δουλεύοντας ασταμάτητα από την πρώτη της νιότη), αλλά ενώ της δίνουν φρούδες υποσχέσεις την αδειάζουν. Πρόσωπα στη δημοσιογραφία που μέχρι χτες εμπιστευόταν καλόπιστα την πετάνε στα αζήτηττα χωρίς κανένα έλεος:»υπήρξατε μεγάλο κεφάλαιο για την πατρίδα και η πατρίδα πάντα θα σας χρωστά, αλλά το βιβλίο πια είναι περιττή πολυτέλεια στις μέρες μας”. Αναχωρεί μα αρνείται να πιστέψει ότι της συμβαίνει αυτή η αποκοπή του ομφάλιου λώρου από την επαγγελματική της στέγη που τελικά είναι η ίδια της η ζωή, το επίκεντρο της ύπαρξής της.

Η Ελένη Γκίκα κυριολεκτικά πίσω απο τις λέξεις και τις προσμοιώσεις των προσώπων δείχνει ποιοί ήταν οι δήμιοί της, τους ξεμπροστιάζει με ένα τρόπο σχεδόν λυρικό και συγχωρητικό. Ωστόσο, ο τίτλος «προσωπαγνωσία «δείχνει πως την ώρα που την εκτελούν δεν τους αναγνωρίζει ποιοί είναι κι ας τους ήξερε έτη πολλά και συναπτά.

Είναι που έχασε ταυτόχρονα και τον σύντροφό της: « Θα πρέπει να ξαναμάθει να ζει χωρίς την παρουσία του.Να συνηθίσει τους άδειους δρόμους, τα κλειστά παράθυρα, την άδεια πλατεία, την ασήμαντη πόλη την καινούρια άδεια ζωή», γράφει.

Κι όλο πυκνώνει το κενό καθώς ο πατέρας της χάνεται σιγά σιγά μέσα στην αμνησία. Εκείνη όμως θυμάται τις στιγμές τους, θυμάται τις χαρούμενες ώρες του τρύγου, θυμάται την αγάπη του, την προστατευτικότητά του και αναρωτιέται πώς έγινε να χαθεί εκείνος στις ατραπούς της λήθης.

Παρηγοριά της γίνονται ο Μπόρχες, ο Καμύ, ο Τσέχοφ, ο Τσίρκας, αγαπημένοι συγγραφείς που τη σημάδεψαν, Πάνω στο γραφείο της βρίσκει  πέτρες με τους χαραγμένους ρούνους, (ρούνοι είναι το αρχαίο αλφάβητο των λαών του βορρά και  όπως το θέλει η γλώσσα τους σημαίνουν “μυστικό” ή “ψίθυρο”. Οι ρούνοι  χρησιμοποιούνται  με διαφορετικό τρόπο στη μαντεία απ΄ότι στη μαγεία). Προσπαθεί με τις δυσυπόστατες ερμηνείες να πορευτεί σε μια ζωή που πλέον για στηρίγματα έχει όσα της έμειναν στο νου απο τους λογοτεχνικούς της ήρωες. Η χειροπιαστή λογοτεχνία των βιβλίων καταρρέει μέσα απο ένα σύστημα που την περιφρονεί βαθειά.

Τελικά, ο πατέρας της αναχωρεί για το άγνωστο το ίδιο καλοκαίρι. Δεν θα κλάψει γιατί τον έχανε σιγά σιγά όταν δεν την αναγνώριζε. Αρχιζε να τον θρηνεί όταν δεν ήξερε πως το προσωπάκι της ήταν αυτό που εκείνος γαλούχησε.Τρυφερές αναμνήσεις περνούν απο μπροστά μας.

«Και η Προσωπαγνωσία είναι όλοι εμείς που χάσαμε πρόσωπα, παρελθόν, ιδεολογίες, ζωές, που μέσα σε ένα καλοκαίρι γίναμε «Κανένας», σαν τον Οδυσσέα. Κι όλος ο γνωστός κόσμος μας «φτιαγμένος για να καταλήξει ένα ωραίο βιβλίο», σήμερα που τίποτα πια δεν είναι στη θέση του: ούτε τα αυτονόητα, ούτε οι «σταθερές» μας, ούτε φυσικά η Πατρίς.Μονάχα το καλοκαίρι».

Η ίδια δεν  αναγνωρίζει καν το πρόσωπό της, πάσχει από προσωπαγνωσία.

«Ήμουν ο Όμηρος. Σύντομα θα’ μαι ο “Κανένας” όπως ο Οδυσσέας.»

Το τελευταίο μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα είναι ένα θρίλερ, όπως η ίδια δηλώνει. Κατ΄εμένα είναι η αναζήτηση στα απάτητα νερά της αντιστροφής, της αποστροφής , της απόρριψης, της συντριβής. Είναι το σημείο όπου όλα σωριάζονται και χάνονται αφήνοντας πίσω τους το ερώτημα : Ποιός μας ορίζει τελικά; Το πάθος για τη δουλειά, η συνήθεια του περιβάλλοντος, η γονική εξάρτηση;

Ένα βαθύ και στοχαστικό μυθιστόρημα που έχει ψυχαναλυτικές στιγμές , που αναδεικνύει το βαθύ υπαρξιακό ερώτημα!  

 

Επίκεντρο της Ορθοδοξίας ο Άγιος Νικόλαος στο Σημείο Μηδέν!

Τα θυρανοίξια από τον συγκινημένο Πατριάρχη Βαρθολομαίο

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

 

Σε κλίμα ιερής συγκίνησης παρακολούθησαν την Τρίτη οι μετρημένοι καλεσμένοι την τελετή των Θυρανοιξείων του Αγίου Νικολάου ακριβώς τριάντα χρόνια από την ενθρόνιση του Πατριάρχου Βαρθολομαίου στον Οικουμενικό Θρόνο και 20 χρόνια μετά την τρομοκρατική επίθεση που κατέλυσε τους δίδυμους πύργους αφήνοντας ερείπια και 3000 νεκρούς  στο Σημείο Μηδέν.

Η ιερά πομπή, προεξάρχοντος του Πατριάρχου Βαρθολομαίου με τον Γέροντα Χαλκηδόνος Εμμανουήλ εκ δεξιών και τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο εξ ευωνύμων καθώς και τους μητροπολίτες Προικονήσου Ιωσήφ και Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνο και με άλλους ιερωμένους έφτασε ανάμεσα σε εξαπτέρυγα και σε κορίτσια που ντυμένα στα λευκά κρατούσαν στα χέρια τους καμμένα απομεινάρια ιερών βιβλίων και την κατεστραμμένη καμπάνα του Αγίου Νικολάου απο τη φονική επίθεση της Αλκάιντα στις 11 Σεπτεμβρίου του θλιβερού έτους 2001.

Ανάμεσα σε ψαλμωδίες και στολισμένος με γιορτινό στεφάνι ανέβηκε ο Σταυρός στην κορυφή του τρούλου του Αγίου Νικολάου, απο όπου καθορείται όλόκληρη η τοποθεσία των πεσόντων στο Σημείο Μηδέν.

Με συγκίνηση στη φωνή του ο Πατριάρχης αφού έκανε τον Αγιασμό προ των θυρών του ναού ειπε χαρακτηριστικά :

«Στεκόμαστε Στεκόμαστε εδώ, ενώπιον του Ναού και του Εθνικού Προσκυνήματος του Αγίου Νικολάου, του Θαυματουργού Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του οποίου η ιστορική έδρα στη Μικρά Ασία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Παναγίας και Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας: του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Στεκόμαστε εδώ σήμερα, μπροστά σε έναν ιερό ναό που ανορθώθηκε με πίστη και αφοσίωση, και εξαιρετικό μόχθο και εργασία.

 Στεκόμαστε εδώ σήμερα, καθώς γιορτάζουμε την Τριακοστή Επέτειο της Ενθρόνισής μας ως Διαδόχου του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, του Πρωτοκλήτου Μαθητή του Κυρίου Ιησού Χριστού.

Και βρισκόμαστε σήμερα εδώ, γιορτάζοντας την Πρωτοστατική εορτή του πνευματικού μας τέκνου, Σεβασμιωτάτου Ελπιδοφόρου, στον οποίο έχουμε εμπιστευτεί τις ελπίδες αυτής της Επισκοπής του Οικουμενικού Θρόνου σε αυτό το Μεγάλο Έθνος, την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής.

 Αυτό το Ιερό έδαφος της αμερικανικής εμπειρίας είναι όπου η Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη θα πρωτοστατήσει στο να φανερώσει στον κόσμο ότι το καλό είναι ισχυρότερο από το κακό, ότι υπάρχει ζωή πέρα ​​από το θάνατο και ότι η αγάπη πάντα θα θριαμβεύει πάνω στο μίσος.

Ήρθαμε σε αυτό το σημείο για να ανοίξουμε τις Πόρτες για την Ελληνική Ορθοδοξία στην Αμερικανική Συνείδηση για ό,τι μπορεί να είναι το απαύγασμα στη θρησκεία.

 Ήρθαμε σε αυτό το σημείο για να ανοίξουμε τις Πόρτες για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την ιστορία, την παράδοση και την πνευματική του αποστολή.

Ήρθαμε σε αυτό το σημείο για να ανοίξουμε τις Πόρτες  για την ιστορία των μεταναστών που ήρθαν σε αυτές τις ακτές στη σκιά της του Αγάλματος της Ελευθερίας., αναζητώντας μια νέα ζωή και νέες ευκαιρίες.

Ήρθαμε σε αυτό το μέρος για να ανοίξουμε τις Πόρτες  προωθώντας την ένταξη, την ανεκτικότητα και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ όλων των λαών της πίστης και της καλής θέλησης.

Ήρθαμε σε αυτό το μέρος για να ανοίξουμε τις Πόρτες του Αγίου Νικολάου, του προστάτη όλων των απόδημων – από αυτούς που πέθαναν στις 9/11, μέχρι εκείνους που θρηνούν την απώλειά τους, μέχρι τους προσκυνητές που θα εισέλθουν σε αυτό το Εθνικό Ιερό.»

Μετά τις τρείς ερωτήσεις του Πατριάρχου και τις απαντήσεις έσωθεν από τον πατέρα Αλεξ Καρλούτσο (ψαλμός του Δαυίδ):

« ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

— [8] τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;

— Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ.

[9] ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

— [10] τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;

— Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. (Ψαλμός του Δαυβίδ)»

άνοιξαν οι πύλες του Ναού όπου εισήλθαν , ο Οικουμενικός Πατριάρχης, με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο,  τον π. Αλέξανδρο Καρλούτσο, ιεράρχες και επίσημους, στον ναό που εσωτερικά δεν έχει ολοκληρωθεί καθώς απομένουν τουλάχιστον ενός χρόνου εργασίες.

Ο αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος του οποίου τα ονομαστήρια συνέπεσαν με τα θυρανοίξια σημείωσε, εξάλλου :

«Ο Παναγιώτατος, ως ο παγκόσμιος ηγέτης της Ορθοδοξίας, μας φέρνει το δώρο του Αγίου Νικολάου καθαυτό. Τα λείψανα του Αγίου Νικολάου, η χείρα του, είναι εδώ, μπροστά μας. Αυτή η μέρα θα μνημονεύεται για πολύ καιρό ως η εκπλήρωση μιας αποστολής που ξεπερνάει πολύ τα όρια της ενορίας του Αγίου Νικολάου, της Αρχιεπισκοπής και ακόμη και του αμερικανικού κράτους. Είναι η αρχή μιας διακονίας και μιας αποστολής σε ολόκληρη την Οικουμένη, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή της Ορθοδοξίας σε αυτό το ημισφαίριο και ολόκληρο τον κόσμο», ανέφερε, από την πλευρά του, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, που είχε θέσει ως προτεραιότητα την ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης του Αγίου Νικολάου.»

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η ιστορία της ανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Νικολάου στο  Σημείο Μηδέν, που πέρασε από 40 κύματα, εμπλέκοντας οικονομικά σκάνδαλα και αδιαφάνειες είναι  έργο του Ισπανού αρχιτέκτονα Καλατράβα, καμωμένο από μάρμαρο Πεντέλης για να αποτελέσει τον εκκλησιαστικό Παρθενώνα των Ελλήνων του κόσμου , όπως χαρακτηριστικά είπε ο π. Άλεξ Καρλούτσος στον οποίο ανατέθηκε τελικά η αποπεράτωση του ναού μαζί με το Αρχοντα Ψαρό.

Ο ίδιος μιλώντας στους δημοσιογράφους σημείωσε ότι μετά το σοκ της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου για την ανοικοδόμηση της εκκλησίας ανέλαβε πρωτοβουλία με τον τότε κυβερνήτη Τζορτζ Πατάκι,  τον Αρχιεπίσκοπο πρώην Αμερικής κ. Δημήτριο και τον αείμνηστο Μάικ Τζαχάρης κάνοντας πρώτη επαφή.

«Είναι μια προσπάθεια είκοσι ετών. Όλοι εργάστηκαν σκληρά για αυτό. Ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος ήρθε την κατάλληλη στιγμή. Είχαμε συγκεντρώσει τα 40 εκατομμύρια δολάρια.

Ορισμένα χρήματα δεν δαπανήθηκαν σωστά. Έγιναν παραγγελίες που είτε δεν έπρεπε, είτε δεν ήταν απαραίτητες. Δαπανήσαμε επιπλέον 20 εκατομμύρια δολάρια, αλλά στο τέλος της ημέρας χτίσαμε αυτήν την εκκλησία στο όνομα του Θεού, τιμώντας την πίστη μας και τον πολιτισμό μας», είπε ο π. Αλέξανδρος, τονίζοντας πως, έστω και υπό αυτές τις αντίξοες συνθήκες, άπαντες είναι υπερήφανοι για το αποτέλεσμα.

Παρόντες ήταν, μεταξύ άλλων,ήταν  ο Αμερικανός πρώην ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, ο ΥΦΥΠΕΞ της Ελλάδας Ανδρέας Κατσανιώτης, η πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, Δρ Κωνσταντίνος Κούτρας, ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής κ. Δημήτριος,ο αντιπρόεδρος του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου Τζόν Κατσιματίδης, ο διάδοχος Παύλος Γλύξμπουργκ και άλλα στελέχη και επιχειρηματίες της ελληνοαμερικάνικης ομογένειας.