Ανδριανός Μαρής: Ο μεγάλος οραματιστής του Ελληνισμού της Μοντρεάλης

Της Ιουστίνης Φραγκούλη

 Εφυγε πλήρης ημερών ο Ανδριανός Μαρής, ο άνθρωπος που άλλαξε τον ρούν της ιστορίας της Ελληνικής παροικίας της Μοντρεάλης και αργότερα της Ελληνικής Κοινότητας, επεκτείνοντας τη δράση της στην ευρύτερη περιοχή έξω απο το νησί.

Ο Ανδριανός Μαρής γεννήθηκε στην Ανδρο το 1925 και εγκατέλειψε τα εγκόσμια στο Μόντρεαλ το 2015, έχοντας συμπληρώσει τα 90 του χρόνια. Αφησε πίσω του ένα μεγαλειώδες έργο και μαζί αντικρουόμενες γνώμες για την εποχή της διοίκησής του.

Ο Αδριανός τελείωσε το δημοτικό σχολείο στην Άνδρο το 1937 και το γυμνάσιο στην Αθήνα το 1944. Από το 1947-1949, φοίτησε στο κολλέγιο Pittman’s της Αγγλίας, στον κλάδο οργάνωσης επιχειρήσεων. Από το 1947-1952, εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία στο Λονδίνο και τον Πειραιά. Μετανάστευσε στον Καναδά, φθάνοντας στο Μόντρεαλ, το Φεβρουάριο του 1952. Το Δεκέμβρη του 1952 γνωρίζεται με άλλους νεομετανάστες και από κοινού, ιδρύουν μια ελληνική βιβλιοθήκη επί της Mansfield, στο κέντρο του Μόντρεαλ.

Ο χώρος αυτός γίνεται συχνά το κέντρο έντονων συζητήσεων, αντιπαραθέσεων και διαμάχης μεταξύ των μεταπολεμικών νεομεταναστών και των προπολεμικών παλαιών μεταναστών, που επέμεναν να κρατούν μακριά τους νεότερους από τον κύριο κορμό της οργανωμένης παροικίας. Διακαής πόθος και επιθυμία όλων ωστόσο, ήταν η αναδιοργάνωση και βελτίωση του Ελληνικού σχολείου ΣΩΚΡΑΤΗΣ, που την εποχή εκείνη στεγαζόταν στο υπόγειο χώλ της Αγίας Τριάδας.

Το 1952-1953, φοίτησε στο πανεπιστήμιο του McGill στο τμήμα εμπορικής. Από το 1953 ασχολήθηκε με την βιομηχανία επίπλων και με επιχειρήσεις ακινήτων στο Μόντρεαλ.

 Την πρώτη Ιουλίου του 1955, αρραβωνιάζεται με τη Μαίρη Καμπάνη και στις 29 Δεκεμβρίου παντρεύονται στην Αθήνα. Αποκτούν δύο παιδιά, το Νίκο το 1956, και το Γιώργο το 1958. Το 1962, γνωρίζεται με τον αρχιεπίσκοπο Αθηναγόρα στον οποίο και εκφράζει τις ανησυχίες του για την κατάσταση και το αβέβαιο μέλλον του τότε ελληνικού σχολείου στο Μόντρεαλ. Η παροικιακή του δράση και προσφορά αρχίζει ουσιαστικά το 1967, όταν γίνεται μέλος του Σώματος των Κυβερνητών της Ελληνικής Κοινότητας Μόντρεαλ..

Η 1η Νοεμβρίου του 1982, αποτελεί σταθμό στην ιστορία της Ελληνικής Παροικίας του Μόντρεαλ. Επί προεδρίας Αδριανού Μαρή πραγματοποιείται το μεγάλο όνειρο. Αρχίζει να χτίζεται ο σύγχρονος και πανέμορφος χώρος του Κοινοτικού Κέντρου της Ελληνικής Κοινότητος Μόντρεαλ, παρ’ όλες τις αντιξοότητες και επίμονες επιθέσεις αρνητικών παροικιακών παραγόντων.

Το 1985 επιτυγχάνεται η πολυπόθητη ένωση των δύο Κοινοτήτων, του Μόντρεαλ και της Νότιας Ακτής. Την ίδια χρονιά (1985), αρχίζει και η οικοδόμηση του κοινοτικού κέντρου της Νότιας Ακτής, της εκκλησίας του Άη-Γιάννη και του σχολείου ΣΩΚΡΑΤΗΣ IV.

Το 1986, πραγματοποιούνται τα επίσημα εγκαίνια του Ελληνικού Κοινοτικού Κέντρου του Μόντρεαλ με την παρουσία της τότε υπουργού πολιτισμού της Ελλάδας, αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη. Από αυτήν την περίοδο η Ελληνική Κοινότητα Μόντρεαλ, με την οργάνωση της τα απίστευτα έργα της, εγκαταστάσεις, τρίγλωσσα σχολεία, εκκλησίες, ιδρύματα και υπηρεσίες της, αρχίζει να γίνεται πλατιά γνωστή, ως πρότυπο οργάνωσης του Ελληνισμού της Διασποράς.

Προσωπικά γνώρισα τον Ανδριανό Μαρή το 1988, πριν ακόμη εγκατασταθώ μόνιμα στη Μοντρεάλη. Τον θαύμασα για το πάθος και την οργανωτικότητά του εξ αρχής. Τον φοβήθηκα για την συγκεντρωτικότητά του και για την έλλειψη ανοχής απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους .

Ο Ανδριανός Μαρής θα μείνει στην ιστορία της Ελληνικής Κοινότητας του Μοντρεάλ όχι μόνο για το μεγαλειώδες πολυσυλλεκτικό Κοινοτικό κτίριο ούτε για την ένωση με την Κοινότητα της Νότιας Ακτής, που προκάλεσε τη χρόνια κρίση με την εκκλησιαστική αρχή.

Ο Ανδριανός θα μείνει στην ιστορία γιατί συνέλαβε εξ αρχής το σχέδιο να ενώσει την προπολεμική με την μεταπολεμική γενιά των Ελλήνων μεταναστών κάτω απο την Ελληνική Κοινότητα. Η δημιουργία της Βιβλιοθήκης στην Mansfield το 1952, η εγραφή χιλιάδων νεομεταναστών ως μελών της έρριξαν το κατεστημένο των παλαιομεταναστών που είχαν ορθώσει τείχος άρνησης και αποκλεισμού των μεταπολεμικών Ελλήνων αφιχθέντων. Η αποδοχή των μεταπολεμικών μεταναστών στην Ελληνική Κοινότητα του Μόντρεαλ ήταν σύλληψη και έργο του Ανδριανού Μαρή.

Ο ίδιος, συνεργάσθηκε απόλυτα με τον τότε ιερατικό προϊστάμενο του Αγίου Γεωργίου, σημερινό μητροπολίτη Τορόντο κ. Σωτήριο για την ομαλή μετάβαση των σχολείων «Σωκράτης» στη γαλλική γλώσσα. Η υπογραφή της εν λόγω συμφωνίας όμως ανήκε στον πρόεδρο της ΕΚΜ, Δημήτρη Μανωλάκο.

Το παρολίγον σχίσμα μεταξύ της Ελληνικής Κοινότητας και της Μητρόπολης Καναδά απο τα μέσα του 80 μέχρι τα μέσα του 90 , η κραυγαλέα αντιπαράθεση στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα την ενότητα της ελληνικής παροικίας του Μόντρεαλ.

Ο Ανδριανός Μαρής υπήρξε ορματιστής της ένωσης του Ελληνισμού, κάτι που ο ίδιος πλήρωσε προσωπικά με πολύ ακριβό τίμημα. Ηταν ο εμπνευστής της μεγάλης ιδέας της εξάπλωσης της οργανωμένης ελληνικής κοινότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μοντρεάλης (Νότια Ακτή, Λαβάλ), πράγμα που προκάλεσε εμπάθειες και εχθρότητες εδώθεν κακείθεν του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου.

Για μένα ο Ανδριανός Μαρής υπήρξε πρότυπο ηγέτη, ο παθιασμένος άνθρωπος γύρω την επιβίωση του Ελληνισμού στις ξένες πατρίδες. Οι συχνές συζητήσεις μας τα τελευταία χρόνια που τον επισκεπτόμουν σπίτι του περιστρεφονταν γύρω απο αυτό το βασανιστικό ερώτημα: «αν θα κατορθώσουμε ως Ελληνισμός να μεταλαμπαδεύσουμε το πνεύμα μας στις επόμενες γενιές. Αν τα παιδιά μας θα μιλούν τη γλώσσα, αν θα γνωρίσουν σε βαθος τη λαμπρή Ελληνική ιστορία μας.»

Διασκέδαζα τους καφέδες μας και τις ατέρμονες κουβέντες μας με εκείνον και με τη Μαίρη του. Η Μαίρη του στύλος της ύπαρξής του, βράχος ακλόνητος στα τελευταία χρόνια των ανήμπορων γηρατειών.

Η Μαίρη που λάτρεψε τον Ανδριανό , τον πίστεψε, τον στήριξε, υπέμεινε τις ατέρμονες ώρες της απουσίας του όταν ήταν ενεργά αναμειγμένος στα κοινά, που  έγινε ο κυματοθραύστης των παραπόνων μιας ολόκληρης Ελληνικής παροικίας.

Ο Ανδριανός υπήρξε ορόσημο για την Ελληνική παροικία της Μοντρεάλης και προσωπικό μου ίνδαλμα στις μεγάλες ιδέες περί Ελληνισμού.

Το σώμα του αδύναμο και φθαρτό υπέκυψε στο θάνατο, αλλά το πνεύμα του θα υπερίπταται της Ελληνικής Κοινότητας Μείζονος Μοντρεάλης για πάντα. Θα είναι και θα παραμείνει στην ιστορία ως το κύριο σημείο αναφοράς μιας ολόκληρης γενιάς, της μεταπολεμικής γενιάς των Ελλήνων μεταναστών της Μοντρεάλης.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάζει.Αιωνία η Μνήμη σου Αγαπημένε μας!

*** Με βιογραφικές πληροφορίες από το Κογκρέσοτου Κεμπέκ